ຂ່າວ: ຣັດສະໝີ ດວງສັດຈະ
ຂະນະນີ້, ພະຍາດໂຄວິດກໍາລັງຄຸກຄາມໂລກ ແລະຄຸກຄາມລາວໜັກຂຶ້ນ, ກາຍເປັນບັນຫາລວມຂອງໂລກ, ຂອງລາວມັນພວມເປັນໄພຂົ່ມຂູ່ທີ່ຮ້າຍແຮງ ແລະໜ້າຢ້ານກົວກາຍເປັນບັ້ງເລກ, ເປັນບັ້ນທົດສອບໃຫຍ່ແກ່ຄະນະລັດຖະບານ ແລະປະຊາຊົນລາວຊຶ່ງປະຈຸບັນທົ່ວໂລກມີຜູ້ຕິດເຊື້ອສະສົມທັງໝົດ 232 ລ້ານກວ່າຄົນ, ເສຍຊີວິດເກືອບ 5 ລ້ານຄົນ, ປົວຫາຍດີ 209 ລ້ານກວ່າຄົນ; ສໍາລັບຢູ່ ສປປ ລາວ ກໍ່ລະບາດໃນວົງກວ້າງຫຼາຍຂຶ້ນຊຶ່ງຕາມການລາຍງານຂອງຄະນະສະເພາະກິດໃນວັນທີ 23.09 ມີຜູ້ຕິດເຊື້ອໃໝ່ 694 ຄົນ ໃນນີ້ຕິດເຊື້ອຊຸມຊົນ 666 ຄົນ; ວັນທີ 27.09 ມີຜູ້ຕິດເຊື້ອໃໝ່ 622 ຄົນ, ຕິດເຊື້ອຊຸມຊົນ 610 ຄົນ ແລະ ວັນທີ 28 ກັນຍາ 2021 ມີຜູ້ຕິດເຊື້ອໃໝ່ 500 ຄົນ,ຊຸມຊົນ 471 ຄົນ ແລະນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ (ນວ) ແມ່ນຕິດອັນດັບ 1 ຂອງຜູ້ຕິດເຊື້ອຊຸມ ຊົນຫຼາຍທີ່ສຸດໂດຍສະເພາະຢູ່ໂຮງງານທີ່ມີກໍາມະກອນເຮັດວຽກຢູ່ໜາແໜ້ນ.
ເມື່ອທ່ານເຫັນຕົວເລກຜູ້ຕິດເຊື້ອຊຸມຊົນພຸ່ງຫຼາຍຂຶ້ນເມື່ອທຽບກັບປະຊາກອນລາວ ແລະລະບົບສາທາລະນະສຸກແລ້ວຄິດແນວໃດ?, ຊິແກ້ແນວໃດ? ແລະຊ່ວຍຊອກທາງອອກແບບໃດ?, ຕໍ່ພາກລັດກໍ່ຄວນນໍາເອົາຂໍ້ຄິດເຫັນຂອງສັງຄົມໄປຄົ້ນຄວ້າ, ວິໄຈເພື່ອນໍາໄປປັບປຸງແຜນສູ້ຮົບຄືນໃໝ່ ແລະບໍ່ຄວນຢຶດຕິດກັບຄໍາເຫັນຂອງນັກວິຊາການບາງຄົນທີ່ເອົາທຸລະກິດມາກ່ອນຊີວິດ ແລະຊັບສິນຂອງສັງຄົມ, ສະແດງອອກ “ປິດເມືອງ (ເຂດແດງ), ປິດໂຮງຮຽນແຕ່ບໍ່ປິດໂຮງງານ”; ສໍາລັບສັງຄົມກໍ່ເຊັ່ນ ກັນຍັງລະເຫຼີງ, ບໍ່ປະຕິບັດຄໍາສັ່ງ ແລະແຈ້ງການຂອງອົງການກ່ຽວຂ້ອງ; ສະເພາະ ນວ ມີການຝ່າຝືນຄໍາສັ່ງເລກທີ 016/ຈນວ, ລົງວັນທີ 19 ກັນຍາ 2021 ຍັງມີການສັນຈອນຕາມທ້ອງຖະໜົນແບບປົກກະຕິ, ຍິ່ງໄປກວ່ານັ້ນ, ມີພະນັກງານລັດ-ເອກະຊົນ ຈໍານວນບໍ່ໜ້ອຍລະເມີດໂດຍທ້າທາຍ, ອວດອ້າງສິດ, ໜ້າທີ່ ແລະ ຄວາມຮັບຜິດຊອບຕ່າງໆນາໆ, ອ້າງວ່າ: “ຈໍາເປັນ” ຊຶ່ງລ້ວນແຕ່ສົ່ງສັນຍານບໍ່ຢ້ານອໍານາດລັດ; ມີບາງອົງກອນ, ພັດເປີດກິດຈະກໍາໃນໄລຍະອັນຕະລາຍກາຍເປັນຊ່ອງຫວ່າງໃຫ້ແກ່ການລະເມີດ, ມັນສວນທາງກັບຄໍາສັ່ງດັ່ງກ່າວທີ່ໃຫ້ຢຸດການສັນຈອນ ແລະເຮັດໃຫ້ກຸ່ມຄົນໄປ ແອອັດ, ດີແທ້ຄວນໃຫ້ສຸກສາລາ ຫຼືໂຮງໝໍເມືອງເປັນຜູ້ປະຕິບັດໃນຂອບເຂດບ້ານຈະດີກ່ວາ (ສໍາລັບສັກຢາກັນໂຄວິດ).
ຜ່ານໄລຍະ 5-6 ເດືອນຕໍ່ເນື່ອງທີ່ລັດໄດ້ນໍາໃຊ້ມາດຕະການດ້ານຕ່າງໆແຕ່ເບົາຫາໜັກເຮັດໃຫ້ບາງຄັ້ງກໍ່ມີການຜ່ອນຄາຍໄດ້ໄລຍະໜຶ່ງ; ແຕ່ກໍ່ມາໜັກຂຶ້ນໃນຊຸມຊົນທີ່ມີຄົນໄປຮ່ວມ 3-4 ງານສົບ; ນອກນີ້ ຍັງມີການຜະລິດຢູ່ໂຮງງານຕັດຫຍິບຂະໜາດໃຫຍ່ ຊຶ່ງຫຼາຍຄົນກໍ່ຕັ້ງຄວາມຫວັງວ່າ: ສຸຂະພາບກໍ່ໃຫ້ໄດ້, ເສດຖະກິດກໍ່ໃຫ້ເດີນ... ໂດຍອີງຕາມແຫຼ່ງຂ່າວຈາກມີເດຍລາວ (10 ກັນຍາ 2021) ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ພະຍາດໂຄວິດ-19 ສົ່ງຜົນກະທົບຢ່າງໃຫຍ່ຫຼວງຕໍ່ກັບການພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມຂອງຊາດ ກໍ່ຄືແຂວງສາລະວັນສ້າງຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ, ຂັດສົນຕໍ່ກັບການດໍາລົງຊີວິດຂອງທຸກຄົນໃນສັງຄົມ, ບັນດາຜູ້ປະກອບການດ້ານຕ່າງໆຈໍານວນບໍ່ໜ້ອຍໄດ້ປິດກິດຈະການ ໂດຍສະເພາະພາກທ່ອງທ່ຽວໃນນີ້ມີກິດຈະການບໍລິການກາເຟສົດ, ໂຮມສະເຕ (Homestay) ຢູ່ເມືອງເລົ່າງາມ ແຂວງສາລະວັນໃຫ້ການບໍລິການແບບຫົວໜ່ວຍທຸລະກິດຄອບຄົວຊຶ່ງກ່ອນການລະບາດຂອງພະຍາດດັ່ງກ່າວໃນແຕ່ລະມື້ມີນັກທ່ອງທ່ຽວມາໃຊ້ບໍລິການບໍ່ຕໍ່າກວ່າ 50 ຄົນ ສາມາດສ້າງລາຍຮັບໄດ້ 60 ລ້ານກວ່າກີບຕໍ່ປີ.
ສໍາລັບຢູ່ ນວ ກໍ່ອັດປະຕູແຈບມາຫຼາຍເດືອນໃນຫຼາຍກິດຈະການຂາດລາຍໄດ້, ກັບກັນຍັງເປັນໜີ້ທະນາຄານ ແລະສະຖາບັນການເງິນຂຶ້ນນໍາຊັກໃຊ້; ໂຮງຮຽນປິດແຈບຫຼາຍເດືອນເຮັດໃຫ້ນັກຮຽນ-ນັກສຶກສາບໍ່ໄດ້ເຂົ້າຮຽນ; ລະບົບເສດຖະກິດຖົດຖອຍໜັກຍ້ອນຜູ້ປະກອບການອັດຮ້ານ, ອັດການບໍລິການ... ເຮັດໃຫ້ການເກັບອາກອນ ແລະ ພາສີບໍ່ບັນລຸແຜນ; ທຸກບັນຫາທີ່ກ່າວມານັ້ນແມ່ນມີໄວ້ໃຫ້ແກ້ ແລະ ມີທາງອອກ; ສໍາຄັນພາກລັດຄວນເກາະຕິດຄໍາເຫັນຂອງສັງຄົມທີ່ມີລັກສະນະສ້າງສັນ, ຢຸດຄິດຖືເບົາກະແສບວກຂອງສັງຄົມ, ຢຸດຄິດເອົາຜິດຕໍ່ທັດສະນະຂອງເຂົາເຈົ້າ, ດີແທ້ລັດຖະບານອາດເປີດປະຕູຜ່ານເວທີສົນທະນາແກ້ບັນຫາສັງຄົມໃນຍາມມີໄພໂດຍອາດເປີດຫຼາຍປ່ອງວັອດແອັບເພື່ອເປັນກ່ອງຮັບຄໍາເຫັນກໍ່ເປັນທາງອອກໜຶ່ງຂອງການແກ້ບັນຫາໂດຍຖື: “ພວກເຮົາແມ່ນມາຈາກປະຊາຊົນເພື່ອປະຊາຊົນ ແລະຟັງຄໍາເຫັນຂອງປະຊາຊົນເພາະມະຫາຊົນເປັນຜູ້ສ້າງປະຫວັດສາດ”.
ວັນທີ 28 ກັນຍາ ຄະນະສະເພາະກິດຍັງເນັ້ນວ່າ: ການລະບາດໃນຊຸມຊົນຢູ່ ສປປ ລາວ ຍັງມີສະພາບໜ້າເປັນຫ່ວງຫຼາຍທີ່ສຸດ ແລະເປັນສັນຍານເຕືອນບອກວ່າ: ທຸກຄົນມີຄວາມສ່ຽງສູງທີ່ສາມາດຕິດເຊື້ອພະຍາດນີ້ໄດ້ທຸກເວລາ, ຖ້າຫາກມີການລະເຫຼີງໃນການປ້ອງກັນຕົນເອງແລະບໍ່ປະຕິບັດມາດຕະການຢ່າງເຄັ່ງຄັດ ແລະເຂັ້ມງວດ; ການປິດເມືອງ ຫຼືລ໊ອກດາວ ຂອງຄໍາສັ່ງເລກ 016/ຈນວ, ລົງວັນທີ 19 ກັນຍາ2021 ຈົນ ເຖິງວັນທີ 30 ກັນຍາ ເພື່ອຫຼຸດຜ່ອນຄວາມສ່ຽງໃຫ້ພໍ່ແມ່ພີ່ນ້ອງປະຊາຊົນ, ຫຼຸດຄວາມແອອັດໃນສະຖານທີ່ຕ່າງໆ, ສະນັ້ນຂໍໃຫ້ທຸກຄົນ-ທຸກຄອບຄົວຖ້າບໍ່ຈໍາເປັນກໍ່ໃຫ້ຢູ່ເຮືອນ; ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ຮັບຂ່າວຢ່າງມີສະຕິ,ອັນໃດຄວນເຊື່ອເພາະ ປະຈຸບັນມີກະແສຂ່າວໃນສັງຄົມອອນລາຍບອກວ່າຖ້າບໍ່ມີອາການບໍ່ຄວນໄປກວດເດັດຂາດເຖິງຈະເປັນຜູ້ສໍາພັດໃກ້ສິດ ຫຼືຢູ່ໃນກຸ່ມສ່ຽງກໍ່ຕາມເພາະວ່າອາດເຮັດໃຫ້ຜູ້ໄປກວດຕິດເຊື້ອເວລາກວດຊອກຫາເຊື້ອຂໍ້ມູນດັ່ງກ່າວບໍ່ແມ່ນຄວາມຈິງ! ປະຈຸບັນນີ້ຜູ້ຕິດເຊື້ອທີ່ບໍ່ສະແດງອາການກໍ່ມີຫຼວງຫຼາຍໃນທຸກໆປະເທດທີ່ມີການລະບາດ ແລະມີວິທະຍາສາດຢັ້ງຢືນ; ຖ້າທ່ານສ່ຽງ ຫຼືສໍາພັດໃກ້ຊິດກັບຜູ້ຕິດເຊື້ອທ່ານຈະມີອາການ ຫຼື ບໍ່ມີອາການກໍ່ຕາມຂໍໃຫ້ໄປກວດທັນທີ ແລະຈໍາກັດຕົນເອງຈົນຄົບ 14 ວັນ.
ຕໍ່ບັນຫາດັ່ງກ່າວຂ້າງເທິງນີ້; ກອງບັນຊາການ ປກສ.ນວ ໄດ້ອອກແຈ້ງ ການເລກທີ 564 /ຫກ, ວັນທີ 28 ກັນຍາ 2021 ໃຫ້ຄະນະບັນຊາ ແລະພະນັກງານ ປະຈໍາຈຸດກວດກາທາງເຂົ້າ-ອອກ ນວ ແລະຈຸດກວດກາຕາມເສັ້ນທາງຕ່າງໃນ ນວ ໂດຍອະນຸຍາດໃຫ້ລົດຂົນສົ່ງສິນຄ້າ ແລະລົດຂົນສົ່ງໂຄງການຕ່າງໆຂອງລັດຖະບານ; ບຸກຄົນທີ່ຖືກແຕ່ງຕັ້ງຈາກທາງການ ຫຼືອົງການຈັດຕັ້ງລັດໄປວຽກທາງລັດຖະການ; ຜູ້ທີ່ເຈັບເປັນ ຫຼືລົດແພດ; ບຸກຄົນທີ່ໄປທໍາການຜະລິດກະສິກໍາປູກ ຝັງ-ລ້ຽງສັດ ທີ່ໃກ້ຄຽງກັບບັນດາແຂວງທີ່ບໍ່ເປັນບ້ານແດງ, ກ່ຽວກັບການອະນຸຍາດຄົນ ແລະພາຫະນະເດີນທາງພາຍໃນ ນວ ແມ່ນໃຫ້ສະເພາະພະນັກງານ ແລະພາຫະນະ (ຕາມການແບ່ງປັນຂອງອົງການຈັດຕັ້ງທີ່ກ່ຽວຂ້ອງທີ່ມີການຢັ້ງຢືນ), ທະຫານ, ຕໍາຫຼວດທີ່ໄປປະຕິບັດໜ້າທີ່ຢູ່ກົມກອງ ຫຼື ໄປເຮັດໜ້າທີ່ປ້ອງກັນໂຄວິດ; ພະນັກງານ, ພາຫະນະຂອງບໍລິສັດທີ່ພົວພັນກັບການແພດ ແລະປິ່ນປົວຢາປົວພະຍາດ, ອາສາສະມັກໜ່ວຍກູ້ໄພ, ອາສາສະມັກເພື່ອປ້ອງກັນພະຍາດໂຄວິດ 19 ຢູ່ບັນສູນກັກກັນ-ສູນປິ່ນປົວທີ່ມີເອກະສານຢັ້ງຢືນ; ພະນັກງານ ແລະພາຫະນະທີ່ໄປປະຕິບັດໜ້າທີ່ບໍລິການໄຟຟ້າ, ນໍ້າປະປາ, ການສື່ສານ-ໂທລະຄົມມະນາຄົມ, ອະນາໄມເທສະບານທີ່ມີເອກະສານຢັ້ງຢືນ (ນັບທັງອາສາສະມັກຖ້າມີ); ພະນັກງານສະເພາະກິດເພື່ອປ້ອງກັນ, ຄວບຄຸມ ແລະສະກັດກັ້ນພະຍາດໂຄວິດ-19 ຂັ້ນຕ່າງໆມີເອກະສານຢັ້ງ ຢືນ; ບຸກຄົນທີ່ໄປທໍາການຜະລິດກະສິກໍາປູກຝັງ-ລ້ຽງສັດມີການຢັ້ງຢືນຈາກບ້ານ (ບໍ່ແມ່ນບ້ານແດງ) ແລະລະບຸພື້ນທີ່ການຜະລິດບໍ່ແມ່ນເຂດແດງ; ພະນັກງານ, ພາຫະນະຂົນສົ່ງສິນຄ້າຂອງບໍລິສັດຂະໜາດກາງແລະຂະໜາດໃຫຍ່ທີ່ມີເອກະສານອະນຸຍາດດໍາເນີນທຸລະກິດ; ພະນັກງານຮັບໃຊ້ສະຖານທູດ, ອົງການສະຫະ ປະຊາຊາດທີ່ມີເອກະສານຢັ້ງຢືນ ແລະສະເພາະຜູ້ເຈັບເປັນຕ້ອງໄປໂຮງໝໍ (ກໍລະນີພິເສດ).