ຝຸ່ນຂີ້ກະເດືອນໝາຍເຖິງ ເສດຊາກອິນຊີຕ່າງໆ ລວມທັງດິນ ແລະຈຸລິນຊີທີ່ຂີ້ກະເດືອນກິນເຂົ້າ ໄປແລ້ວຜ່ານຂະບວນການຍ່ອຍ ສະຫຼາຍອິນຊີວັດຖຸເຫຼົ່ານັ້ນ ພາຍ ໃນລຳໄສ້ຂອງຂີ້ກະເດືອນແລ້ວ ຈິ່ງຂັບຖ່າຍເປັນຂີ້ອອກມາທາງຮູທະວານ, ຊຶ່ງຈະມີລັກສະນະເປັນ ເມັດສິດຳ, ມີທາດອາຫານພືດຢູ່ໃນຮູບທີ່ພືດສາມາດນຳໄປໃຊ້ໄດ້ໃນ ປະລິມານທີ່ສູງ ແລະມີຈຸລິນຊີຈຳ ນວນຫຼາຍ, ດ້ວຍຂະບວນການຜະລິດຝຸ່ນບົ່ມໂດຍໃຊ້ຂີ້ເຫຍື້ອອິນ ຊີທີ່ຂີ້ກະເດືອນດິນເຂົ້າໄປ ແລະຜ່ານການຍ່ອຍສະລາຍໃນລຳ ໄສ້ແລ້ວຂັບຖ່າຍອອກມາເປັນຂີ້ ຂອງຂີ້ກະເດືອນທີ່ເອີ້ນວ່າຝຸ່ນຂີ້ກະເດືອນ
ຂີ້ກະເດືອນນອກຈາກຈະໃຊ້ເປັນເຫຍື່ອຕຶກປາທີ່ປະຕິບັດກັນມາແຕ່ບູຮານຈົນເຖິງປະຈຸບັນກໍຍັງໃຊ້ກັນຢູ່ໃນບາງທ້ອງຖິ່ນແລ້ວຍັງເປັນສັດປະເພດທີ່ດີ ແລະສຳຄັນຫຼາຍສຳລັບລະບົບນິເວດຕໍ່ພືດ,ພ້ອມທັງສາມາດລ້ຽງເພື່ອເຮັດຝຸ່ນໄດ້ອີກດ້ວຍ,ຊຶ່ງປະຈຸບັນຢູ່ບ້ານເຮົາກໍມີບໍລິສັດທີ່ລ້ຽງ ແລະ ຈຳໜ່າຍໂຕຂີ້ກະເດືອນ, ຝຸ່ນຈາກຂີ້ກະເດືອນແລ້ວ, ໂດຍມີໂຮງງານຕັ້ງຢູ່ບ້ານໜອງແຄນ ເມືອງປາກງື່ມນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ, ສຳລັບຂີ້ກະເດືອນເປັນສັດປະເພດບໍ່ມີກະດູກສັນຫຼັງ, ເປັນສັດທີ່ມີສອງເພດຢູ່ໃນຕົວດຽວກັນ, ດັ່ງນັ້ນການລ້ຽງຂີ້ກະເດືອນກໍມີຫຼາຍວິທີຄື: ລ້ຽງໃສ່ຊາມ ຫຼື ອ່າງຊີມັງ.
ອຸປະກອນທີ່ໃຊ້ໃນການລ້ຽງຂີ້ກະເດືອນປະກອບມີ: ອ່າງຊີມັງ ກົມ ທີ່ມີຄວາມກວ້າງປະມານ 80-100 ຊັງຕີແມັດ, ຂີ້ສັດ ຫຼື ຂີ້ງົວແຫ້ງ 1 ເປ໋ົາ ຫຼື ເຄິ່ງເປົ໋າຕໍ່ໜຶ່ງອ່າງ, ຂີ້ກະເດືອນປະມານ 2 ກິໂລຕໍ່ 1 ອ່າງຂະໜາດວິທີການລ້ຽງຂີ້ກະເດືອນຄື: ໃສ່ຂີ້ງົວລົງໄປໃນອ່າງຊີມັງ 1 ຫຼື 1,5 ເປົາແລ້ວເຮັດໃຫ້ຂີ້ງົວເຢັນ ດ້ວຍການຫົດນ້ຳປະມານ 1-2 ອາທິດ, ວິທີການກວດເບິ່ງວ່າຂີ້ງົວ ເຢັນພ້ອມໃຊ້ງານ ຫຼື ຍັງແມ່ນໃຫ້ໃຊ້ມືສຳພັດຂີ້ງົວຖ້າມືເຮົາເຢັນກໍໝາຍຄວາມວ່າຂີ້ງົວພ້ອມ ໃຊ້ເຮັດຝຸ່ນແລ້ວ, ແຕ່ຖ້າມືທີ່ສຳພັດ ຮູ້ສຶກອຸ່ນໆ ກໍສະແດງວ່າຂີ້ງົວຍັງບໍ່ຄາຍຄວາມຮ້ອນ ຫຼື ຍັງເຢັນບໍ່ພໍ ຕ້ອງຫົດນ້ຳເພີ່ມໃຫ້ກັບຂີ້ງົວຈົນ ເຢັນໄດ້ທີ່, ພາຍຫຼັງກວດເບິ່ງວ່າ ຂີ້ງົວເຢັນໄດ້ທີ່ແລ້ວ ໃຫ້ນຳເອົາ ຂີ້ກະເດືອນໃສ່ລົງໄປໃນຂີ້ງົວປະ ມານ 1-2 ກິໂລກຣາມ ໃສ່ລົງໄປໂດຍບໍ່ຕ້ອງຝັງໂຕຂີ້ກະເດືອນລົງໃຕ້ຂີ້ງົວ ເພາະຖ້າຂີ້ງົວເຢັນໄດ້ທີ່ ໂຕຂີ້ກະເດືອນຈະດຸດລົງໃຕ້ຂີ້ງົວເອງ, ຈາກນັ້ນກໍໃຫ້ຄວາມຊຸ່ມດ້ວຍການຫົດນ້ຳ 3-4 ວັນຕໍ່ຄັ້ງປະມານ 1-2 ເດືອນ ກໍສາມາດ ເກັບຝຸ່ນຂີ້ກະເດືອນເພື່ອໄປໃຊ້ ກັບພືດ, ຜັກ, ໝາກໄມ້ ຫຼື ຈຳໜ່າຍໄດ້ແລ້ວ.
ສ່ວນວິທີທີສອງການລ້ຽງຂີ້ກະເດືອນດ້ວຍຊາມ: ຊຶ່ງປະກອບມີຊາມທີ່ມີຄວາມກວ້າງປະມານ 1 ສອກ, ຂີ້ງົວແຫ້ງ, ເກັບເສດຫຍ້າ ຫຼື ເຟືອງທີ່ປົນມາກັບຂີ້ງົວອອກໃຫ້ໝົດ, ຂີ້ກະເດືອນ 3 ຂີດ, ກາກໝາກພ້າວສັບ ຫຼື ໃບໄມ້ແຫ້ງ, ວິທີການ ແລະຂັ້ນຕອນໃນການລ້ຽງແມ່ນບໍ່ໄດ້ແຕກຕ່າງຈາກການລ້ຽງໃນອ່າງຊີມັງ, ພຽງແຕ່ຫຼຸດປະລິມານລົງ, ຈາກນັ້ນໃຫ້ນຳເອົາຊາມໄປເຈາະຮູໃຫ້ທົ່ວເພື່ອໃຫ້ນ້ຳໄຫຼຜ່ານອອກໄດ້ສະດວກ, ແລ້ວຈິ່ງນຳເອົາຂີ້ງົວມາຫົດນ້ຳຈົນຂີ້ງົວປຽກ ເພື່ອລ້າງ ຄວາມຮ້ອນຂອງຂີ້ງົວ ແລະແກ໊ສ ອອກໃຫ້ໝົດ ຊຶ່ງຈະໃຊ້ເວລາ 1-2 ອາທິດແລ້ວແຕ່ຄວາມຮ້ອນ ຂອງຂີ້ງົວ, ຈາກນັ້ນ ນຳກາກໝາກພ້າວສັບມາປະສົມປະມານ 30% ຂອງຂີ້ງົວ 70% ມາປະສົມໃຫ້ເຂົ້າກັນ, ສຳລັບກາກໝາກພ້າວຄວນລ້າງນ້ຳກ່ອນ ເພື່ອລ້າງຍາງຂອງໝາກພ້າວອອກ, ການປະສົມກາກໝາກພ້າວກໍເພື່ອຊ່ວຍໃນການເພີ່ມຄວາມເຢັນໃຫ້ກັບຂີ້ງົວ,ຫຼັງຈາກປະສົມເຂົ້າກັນແລ້ວໃຫ້ນຳໄປໃສ່ໃນຊາມປະມານເຄິ່ງຊາມຊຸ່ມ, ຈາກນັ້ນກໍໃສ່ຂີ້ກະ ເດືອນ ລົງໄປ 3 ຂີດ ແລ້ວຈຶ່ງນຳໄປວາງ ໄວ້ໃນໂຮງເຮືອນທີ່ຮົ່ມ ໂດຍເຮັດ ເປັນຊັ້ນເຫຼັກ ຫຼື ຊັ້ນທໍ່ພີວີຊີກໍໄດ້, ຂີ້ກະເດືອນມັກຄວາມຊຸ່ມ ແລະ ເຢັນ, ດັ່ງນັ້ນ ຈິ່ງຄວນຫົດນ້ຳເພື່ອໃຫ້ຄວາມຊຸ່ມກັບຂີ້ກະເດືອນ 3-4 ວັນຕໍ່ຄັ້ງ, ປະມານ 1-2 ເດືອນ ກໍຈະໄດ້ຝຸ່ນຂີ້ກະເດືອນທີ່ຈະນຳໄປໃສ່ພືດຜັກ ຫຼື ຈຳໜ່າຍໄດ້ແລ້ວ.
ໂດຍ: ປັອກ-ນສພ ເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ