ວັດພູອາສາ ເມືອງປະທຸມພອນ ແຂວງຈໍາປາສັກ ແມ່ນບູຮານສະຖານແຫ່ງໜຶ່ງທີ່ມີຄຸນຄ່າທາງດ້ານປະຫວັດສາດສະຖາປັດຕະຍະກຳ ແລະບູຮານວິທະຍາ, ວັດແຫ່ງ ນີ້ເປັນສູນພຸດທະສາສະໜາ ແລະເປັນບ່ອນເຕົ້າໂຮມຄວາມສາມັກຄີຂອງປະຊາຊົນບັນດາເຜົ່າທີ່ເປັນຈິດໜຶ່ງໃຈດຽວລຸກຂຶ້ນຕໍ່ສູ້ຕ້ານການກົດຂີ່ຂູດຮີດທີ່ໄຮ້ມະນຸດສະທຳຂອງປະຊາຊົນທີ່ມີອຳນາດເໜືອກວ່າກໍຄືສັກດີນາທີ່ປົກຄອງນະຄອນຈຳປາສັກໃນເວລານັ້ນ.
ວັດພູອາສາ ອີງຕາມພື້ນຂອງຂຸນບູລົມ ຣາຊາທິລາດ ແລະພົງສາວະດານລວມສະບັບມະຫາສີລາ ວໍລະວົງ ກະຊວງສຶກສາປີ 1966 ມີປະຫວັດດັ່ງນີ້: ແຕ່ກ່ອນມີຊາຍ ຄົນໜຶ່ງຊື່ວ່າ: ທ້າວສາ ບວດເປັນ ຄູບາ ແລະໄດ້ສຶກສາຮໍ່າຮຽນຢູ່ສະຫຍາມ (ປະເທດໄທ) ເມື່ອຮໍ່າຮຽນໄດ້ຫຼາຍປີແລ້ວກໍ່ກັບຄືນມາບ້ານເກີດຂອງຕົນ (ບ້ານກຽດໂງ້ງໃນ ປະຈຸບັນ) ຕອນກັບມາເພິ່ນໄດ້ນຳເອົາແຜນຂະຫຍາຍຕິດຕົວມາພ້ອມ, ພໍມາຮອດບ້ານເພິ່ນກໍ່ໄດ້ພາຊາວບ້ານວ່າ: ວາດຕະມີລໍເດດສາມາດສ້າງໄຟໃຫ້ລຸກໄໝ້ຢ່າງປະຕິ ຫານໄດ້ໂດຍເພິ່ນໄດ້ສ່ອງໃສ່ໃບໄມ້ແຫ້ງ, ຕ້ອມຂອງແສງດວງອາທິດ ໂດຍບໍ່ພໍເທົ່າໃດນັ້ນກໍລຸກໄໝ້ໃບໄມ້ແຫ້ງປະຊາຊົນຮູ້ສຶກປະຫຼາດ ແລະເກີດຄວາມເຊື່ອຖືວ່າຄູບາເປັນຜູ້ມີບຸນມາເກີດຊຶ່ງໃນເວລານັ້ນປະຊາຊົນຍັງຮູ້ບໍ່ເທົ່າ, ອ່ອນນ້ອຍຕໍ່ການສຶກສາຈຶ່ງບໍ່ທັນເຂົ້າໃຈກົດຟິຊິກຂອງແສງ, ປະຊາຊົນມີໃຈສັດທາເຫຼື່ອມໃສຕໍ່ຄູບາຈຶ່ງພາກັນເອົາດອກໄມ້, ທູບທຽນມາບູຊາຢ່າງຫຼວງຫຼາຍຈົນເທົ່າກັບປະທາດຊາຍກອງໃຫ່ຍ, ຄູບາສາໄດ້ຄົ້ນຄິດ ແລະເຂົ້າໃຈຄວາມເປັນທຳທີ່ເກີດຂຶ້ນໃນສັງຄົມໂດຍເຫັນວ່າຊາວບ້ານຖືກກົດຂີ່ຂູດຮີດ, ຄູບາໄດ້ຄົ້ນຄິດ ແລະເຂົ້າໃຈເຖິງຄວາມບໍ່ເປັນທຳທີ່ເກີດຂຶ້ນໃນສັງຄົມໂດຍເຫັນວ່າຊາວບ້ານຖືກເກັບເກນໄປອອກແຮງງານ ແລະຍັງຕ້ອງເສຍພາສີຢ່າງໜັກ, ຄູບາຈຶ່ງໄດ້ປຸກລະດົມປະຊາຊົນບັນດາເຜົ່າໃຫ້ເຕົ້າໂຮມສາມັກຄີ ແລະພ້ອມລຸກຂຶ້ນຕໍ່ສູ້ກັບສັກດີນາ.
ວັດພູອາສາ ປະຈຸບັນແມ່ນຢູ່ ບ້ານກຽດໂງ້ງ ເມືອງປະທຸມພອນ ແຂວງຈໍາປາສັກ, ວັດແຫ່ງນີ້ຕັ້ງຢູ່ເທິງພະລານຫີນທີ່ຮາບພຽງກວ້າງໃຫຍ່ງຽບສະຫງົບ ແລະສະອາດ ງາມຕາຂອງພູເຂົງກຽດໂງ້ງ, ຊຶ່ງພາຍໃນວັດມີວິຫານຕ່າງໆທີ່ສ້າງຂຶ້ນດ້ວຍຫີນຢັງຢາຍໄປຕາມຈ້າຍພູ ແລະມີກໍາແພງທີ່ເປັນເສົາຫີນອ້ອມຮອບທັງ 4 ດ້ານ, ນອກນັ້ນ ຍັງມີສິມໃຫຍ່ຫຼັງໜຶ່ງເປັນຮູບສີ່ຫຼ່ຽມຊຶ່ງຢູ່ອ້ອມຮອບສິມມີລະບຽງເປັນຮູບບົວກົງໂຄ້ງອ້ອມຮອບ ແລະມີອ່າງຫີນໃຫຍ່ທີ່ມີນໍ້າໃສສະອາດຕະຫຼອດການ.