ແຂວງຜົ້ງສາລີ ເປັນແຂວງ ໝຶ່ງທີ່ຕັ້ງຢູ່ທາງພາກເໜືອສຸດຂອງລາວ ທີ່ຕັ້ງຢູ່ລະຫວ່າງກາງຊາຍ ແດນຈີນ ແລະຫວຽດນາມ ເປັນ ແຂວງທີ່ມີຄວາມສວຍງາມທາງ ທຳມະຊາດ ແລະບັນຍາກາດງຽບສະຫງົບ ປະຊາຊົນອາໄສລຽບ ຕາມໂນນພູ ສ້າງບ້ານເຮືອນຕາມ ແນວສັນພູທີ່ອ້ອມຮອບຕົວເມືອງ ແລະຍັງມີອາກາດໜາວເຢັນຕະ ຫຼອດປີ.
ຜົ້ງສາລີ ເປັນທີ່ມີພູຜາສູງຊັນ ໄຫຼ່ລ່ຽນເກາະກ່າຍສະລັບຊັບຊ້ອນ ເປັນຂັ້ນໆດັ່ງສະຫວັນປັ້ນແຕ່ງໃຫ້ ເຫັນແຕ່ຄວາມສວຍງາມທາງທຳມະຊາດອັນອຸດົມສົມບູນ, ປະຈຸ ບັນແຂວງຜົ້ງສາລີ ມີທັງໝົດ 7 ເມືອງ, ມີປະຊາກອນປະມານ 2 ແສນຄົນ,ປະຊາຊົນໃສ່ຊີວິດກັນ ແບບລຽບງ່າຍ ແລະມີຫຼາກຫຼາຍຊົນເຜົ່າອາໄສຢູ່ຮ່ວມກັນຕາມວິຖີຊີວິດຂອງໃຜລາວ ແຂວງຜົ້ງສາລີ ຍັງມີຄວາມເປັນມາທາງດ້ານປະຫວັດສາດເປັນແຂວງໜຶ່ງທີ່ເຄີຍຖືກຍືດຄອງຂອງຫົວເມືອງໃຫຍ່ໃນອະດີດ.
ຕາມບັນທືກໄດ້ກ່າວໄວ້ວ່າ: ໃນອາດີດແຂວງຜົ້ງສາລີເຄີຍເປັນໜຶ່ງ ໃນເມືອງຂອງຊາວໄທລື້ໃນແຄ້ວນສິບສອງພັນນາຂອງຈີນ ແຕ່ຝຣັ່ງ ໄດ້ຍາດແຍ່ງມາຈາກຈີນໃນສົນທິ ສັນຍາທີ່ເຮັດຂຶ້ນເມື່ອ ພສ 2438 ເມື່ອຕົກມາເປັນຂອງປະເທດລາວ ຈຶ່ງກ່າຍເປັນແຂວງທີ່ມີຄວາມຫຼາກ ຫຼາຍທາງດ້ານເຊື້ອຊາດທັງຊາວ ເຜົ່າມົ້ງ, ອາຂ່າ, ໄທລື້ ແລະກຸ່ມ ຊົນເຜົ່ານ້ອຍເຖິງ 23 ຊົນເຜົ່າ ລວມທັງເຊື້ອສາຍຫວຽດນາມ ແລະ ຈີນ ອາໄສຢູ່ຮ່ວມກັນ.
ແຂວງຜົ້ງສາລີ ສາມາດເວົ້າ ໄດ້ວ່າເປັນແຂວງໜຶ່ງທີ່ຍັງຄົງຮັກສາມູນເຊື້ອປະເພນີອັນດີງາມດັ່ງ ເດີມໄວ້ເປັນຢ່າງດີ ແລະຍັງເປັນ ຕົວເມືອງທີ່ໂດດເດັ່ນທາງດ້ານສິລະປະ, ວັດທະນະທໍາ ທີ່ເປັນເອກະລັກຂອງແຂວງເໜາະແກ່ນັກທ່ອງ ທ່ຽວທີ່ມັກຄວາມທ້າທາຍດ້ວຍໄລ ຍະທາງອັນຄົດຄ້ຽວກ່ອນທີ່ຈະຮອດຕົວເມືອງເພື່ອສຳພັດກັບບັນ ຍາກາດພື້ນບ້ານດັ່ງເດີມ ແລະອາ ກາດອັນບໍລິສຸດຕະຫຼອດທັງປີພ້ອມ ກັບທຳມະຊາດທີ່ສວຍສົດງົດງາມຂອງຕົວເມືອງຜົ້ງສາລີ.
----
ໂດຍ: ສອນມະນີ ໄຊສະຫວັນ