ກຸ້ງຈະປະສົມພັນພາຍໃນໂດຍເພດແມ່ຈະມີໄຂ່ຂະໜາດນ້ອຍໆຢູ່ໃນບໍລິເວນຫົວ ແລະເມື່ອໄດ້ປະສົມພັນແລ້ວຈະເຄື່ອນຍ້າຍມາຢູ່ບໍລິເວນທ້ອງຈົນກວ່າໄຂ່ຈະແກ່ເຮົາສາມາດເບິ່ງເຫັນໄດ້ດ້ວຍຕາເປົ່າຖ້າໄຂ່ເປັນສີຂຽວເຂັ້ມຈົນກາຍເປັນສີເທົາສະແດງວ່າໄຂ່ແກ່ ແລະ ຈະເລີນເຕີບໂຕໄດ້ດີໃນນໍ້າຂຸ່ນ, ກຸ້ງຈະມັກນໍ້າມີສີຂຽວທີ່ມີໄຮແດງ ແລະວາງໄຂ່ຊຶ່ງລູກກຸ້ງຈະລອຍນໍ້າໃນແນວດິ່ງ.
ຂໍ້ມູນຈາກຄູ່ມືການລ້ຽງສັດໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ການລ້ຽງກຸ້ງຝອຍເຮົາສາມາດລ້ຽງໄດ້ຫຼາຍວິທີ ໂດຍສະ ເພາະແມ່ນການຂຸດເຮັດບໍ່ລ້ຽງ ຫຼືລ້ຽງໃນບໍ່ພລາສຕິກກໍ່ໄດ້, ແຕ່ມື້ ນີ້ຈະແນະນຳການລ້ຽງກຸ້ງຝອຍໃນບໍ່ດິນຊຶ່ງສາມາດເຮັດເປັນບໍ່ຂະໜາດ 1 ງານ ຫຼື ປະມານ 0,5 ໄລ່, ແຕ່ຖ້າຂຸດຂະໜາດໃຫຍ່ເກີນໄປຈະເຮັດໃຫ້ການເບິ່ງແຍງບໍ່ ທົ່ວເຖິງ, ສ່ວນຄວາມເລິກຂອງບໍ່ ປະມານ 1,5 ແມັດ ແລະໃສ່ນໍ້າ ສູງປະມານ 1 ແມັດ; ການລ້ຽງກຸ້ງສິ່ງສຳຄັນໃນການລ້ຽງກໍຄືການປ້ອງກັນສັດຕູເພື່ອບໍ່ໃຫ້ ເຂົ້າມາທຳລາຍສະນັ້ນຄວນໃຫ້ບໍລິເວນອ້ອມບໍ່ຕ້ອງໂລ່ງເພື່ອບໍ່ໃຫ້ເປັນທີ່ຢູ່ອາໄສຂອງກົບ, ຂຽດ ແລະງູທີ່ຈະລົງມາກິນກຸ້ງໃນບໍ່ລ້ຽງ, ນອກນັ້ນໃນບໍ່ລ້ຽງຕ້ອງມີການກຳຈັດປາທີ່ເປັນສັດຕູຄືກັນເຊັ່ນ: ປາຄໍ່, ປາດຸກຊຶ່ງສັດພວກນີ້ຈັດເປັນສັດຕູຂອງກຸ້ງ ແລະຈຳເປັນຫຼາຍທີ່ຈະຕ້ອງດຳເນີນການຫາທາງປ້ອງກັນໄວ້ໂດຍບໍລິເວນອ້ອມ ຮອບບໍ່ຄວນລ້ອມດ້ວຍຕາໜ່າງຖີ່ໆ.
ຢ່າງໃດກໍ່ຕາມໃນໄລຍະຂອງການລ້ຽງກຸ້ງຍັງຈະພົບສັດຕູຊະນິດອື່ນໆອີກຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ, ສະນັ້ນກ່ອນຈະປ່ອຍພໍ່-ແມ່ກຸ້ງຄວນໃຊ້ນໍ້າມັນດີກາຊວນຖອກລົງໃນບໍ່ ເພື່ອກຳຈັດແມງໄມ້ຕ່າງໆ ຫຼື ຈະກວດເອົາແມງໄມ້ຂຶ້ນມາກ່ອນເພື່ອເປັນການກຳຈັດສັດຂອງລູກກຸ້ງຈະດີທີ່ສຸດ; ຈາກນັ້ນໃນການກຽມບໍ່ລ້ຽງໂດຍເລີ່ມຈາກການ ຫວ່ານຝຸ່ນຄອກຈຳນວນ 150-200 ກິໂລກຣາມ, ພ້ອມທັງຮຳອ່ອນ 30 ກິໂລກຣາມ ແລ້ວໃສ່ນໍ້າສູງ 30-50 ຊັງຕີແມັດ ເມື່ອເກີດໄຮແດງ ແລະ ໂລຕິເຟີຈຳ ນວນຫຼາຍທີ່ສາມາດເປັນອາຫານໃຫ້ແກ່ກຸ້ງແລ້ວຕ້ອງສັງເກດສີນໍ້າວ່າເລີ່ມເປັນສີຂຽວຈາກນັ້ນກໍ່ໃຫ້ນຳເອົາພໍ່ແມ່ພັນກຸ້ງໃສ່ລົງໄປຈຳນວນ 4-5 ກິໂລກຣາມ.
ສ່ວນພໍ່-ແມ່ພັນກຸ້ງຝອຍທີ່ນຳມາລ້ຽງໃນບໍ່ຄວນຄັດເອົາຂະໜາດໂຕໃຫຍ່ ແລະຂະໜາດໃກ້ຄຽງກັນໂດຍສາມາດຄັດໄດ້ທຸກລະດູການ, ຖ້າເປັນຊ່ວງລະດູຝົນຈະເປັນການດີເພາະກຸ້ງຝອຍຈະຂະຫຍາຍພັນໄດ້ໄວ້, ເຕັກ ນິກໃນການເລັ່ງໃຫ້ກຸ້ງວາງໄຂ່ ແລະ ສາມາດສັງເກດໄດ້ວ່າກຸ້ງວາງໄຂ່ ຫຼື ບໍ່ໃຫ້ນຳເອົາສາຍຢ່າງນໍ້າປະປາມາເປີດລົງໃນບໍ່ໂດຍການເປີດແຮງໆ ປະມານ 10-20 ນາທີເພາະກຸ້ງມັກຫຼິ້ນນໍ້າໄຫຼແລ້ວຈະດິດຕົວເຮັດໃຫ້ໄຂ່ຕົກລົງມາ(ທຳມະຊາດຂອງກຸ້ງນໍ້ານິ້ງກຸ້ງຈະບໍ່ວາງໄຂ່); ສ່ວນອາຫານໃນການລ້ຽງກຸ້ງຝອຍແມ່ນຈະໃຊ້ຮຳອ່ອນລະອຽດ ແລະປາປົ່ນປະສົມເຂົ້າກັນໃນປະລິມານ 3 ຕໍ່ 1 (ຮຳອ່ອນ 3 ສ່ວນຕໍ່ປາປົ່ນ 1 ສ່ວນ) ໂດຍຈາກການສຶກສາໃນຕູ້ລ້ຽງພົບວ່າກຸ້ງສາມາດແຜ່ພັນໄດ້ດີ ແລະມີປະລິມານຜົນໄດ້ຮັບສູງລວມທັງມີການໃສ່ຝຸ່ນຄອກເສີມບາງໄລຍະເພື່ອເຮັດໃຫ້ນໍ້າຂຽວ.
ສຳລັບໄລຍະເວລາໃນການເພາະລ້ຽງນັ້ນຈາກການສຶກສາພົບວ່າການລ້ຽງກຸ້ງຝອຍຫາກສາມາດປ່ອຍພໍ່-ແມ່ພັນໄດ້ທຸກ ເດືອນທີ່ພົບວ່າກຸ້ງຝອຍທີ່ມີໄຂ່ແກ່ບໍລິເວນຊ່ອງທ້ອງ ແລະເມື່ອກຸ້ງວາງໄຂ່ແລ້ວຈະປະສົມພັນໄດ້ຕໍ່ໄປ ເມື່ອລູກກຸ້ງນ້ອຍໆລ້ຽງ 3-4 ເດືອນຈະໄດ້ໂຕກຸ້ງທີ່ເຕັມໄວສາມາດຕັກຂາຍໄດ້ ຫຼື ຈະຕັກຂາຍເມື່ອເຫັນວ່າກຸ້ງໃນບໍ່ລ້ຽງມີຈຳນວນຫຼາຍເພາະຫາກກຸ້ງມີຈຳນວນຫຼາຍເກີນໄປຈະເຮັດໃຫ້ກຸ້ງບໍ່ໃຫຍ່ ແລະ ຈະກິນກັນເອງໃນລະຫວ່າງການລອກຄາບ; ນອກຈາກນີ້ລະ ຫວ່າງການລ້ຽງອາດຈະມີການເພີ່ມນໍ້າຫາກພົບວ່ານໍ້າໃນບໍ່ມີປະລິມານຫຼຸດລົງໄປຫາກນໍ້າມີຈຳນວນນ້ອຍ ຫຼືຕື້ນກຸ້ງຈະໃຫຍ່ຊ້າ ແລະໂຕອ່ອນແອ.
------------------
ໜັງສືພິມເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ