ຕົກຕາດຜາຫວ່າງຕັ້ງຢູ່ ໃນຂອບເຂດພື້ນທີ່ຂອງບ້ານປາວ ເໜືອ ຊຶ່ງເມື່ອກ່ອນບ້ານປາວເໜືອແມ່ນບ້ານໜຶ່ງທີ່ຂຶ້ນກັບກຸ່ມບ້ານ ເມືອງປາວ ແລະຂຶ້ນກັບເມືອງຊຳ ໃຕ້ທີ່ມີມາແຕ່ບູຮານນະການອີງ ຕາມການບອກເລົ່າຂອງຜູ້ເຖົ້າຜູ້ແກ່ທີ່ເລົ້າສືບຕໍ່ກັນມາວ່າ:ຜູ້ທີ່ມາ ສ້າງເປັນບ້ານທຳອິດແມ່ນມີ 3 ຈຸ້ມຈາຄື:ຈຸ້ມຈາວທີ 1 ເປັນຊົນ ເຜົ່າໄຕແດງທີ່ຍ້າຍມາແຕ່ເມືອງ ປາວ,ຈຸ້ມຈາວທີ 2 ຍ້າຍມາແຕ່ ເມືອງໂສຍ ແລະຈຸ້ມຈາວທີ 3 ຍ້າຍມາແຕ່ຮິ່ງຮ່າປ່າມູນລຽບແມ່ນໍ້າ ແດງ (ພາກເໜືອຂອງ ສສ ຫວຽດ ນາມ
ໃນປະຈຸບັນ) ມາຮ່ວມກັນ ແລ້ວສ້າງເປັນບ້ານຂຶ້ນເມື່ອປະມານປີ 1422 ໂດຍໃນເບື້ອງຕົ້ນມີ 27 ຄອບຄົວ ແລະເອີ້ນຊື່ບ້ານວ່າ: ບ້ານນາຄຳ, ແຕ່ໃນໄລຍະຕໍ່ມາໄດ້ ປ່ຽນຊື່ບ້ານຈາກບ້ານນາຄຳມາເປັນບ້ານປາວເໜືອ ໂດຍກຳນົດຊື່ ເອີ້ນຕາມສາຍນໍ້າເພາະວ່າບ້ານຕັ້ງຢູ່ລຽບຫ້ວຍນໍ້າປາວຕອນເໜືອນອກນັ້ນຍັງມີຫ້ວຍນໍ້າຮໍ ຊຶ່ງເປັນຍອດນໍ້າປາວທີ່ໄຫຼມາແຕ່ພູພຽງນໍ້າຍື່ງເຂດກະສອນ ໂດຍນໍ້າດັ່ງກ່າວໄດ້ໄຫຼລອດຜາຫວ່າງອອກມາເປັນນໍ້າຕົກຕາດທີ່ສວຍງາມຊາວບ້ານເຂດນີ້ເລີຍເອີ້ນຊື່ຕາມຜານໍ້າອອກມານີ້ວ່າ: ຕາດຜາຫວ່າງ ສືບຕໍ່ກັນມາຈົນເຖິງປະຈຸບັນ.
ສະໜັບສະໜຸນໂດຍ: HONDA
ນໍ້າຕົກຕາດຜາຫວ່າງ ເປັນນໍ້າຕົກຫີນເກັດຕັ້ງຢູ່ບ້ານປາວເໜືອ ເມືອງຊຳໃຕ້ ຫ່າງຈາກເທສະບານ ເມືອງ 30 ກິໂລແມັດ ເປັນນໍ້າຕົກຕາດອອກຈາກຮູຜາຫີນທີ່ຢຽດຍາວໄປຕາມສາຍພູສູງ ແລະມີແມ່ນໍ້າໄຫຼຕະຫຼອດປີເປັນນໍ້າຕົກຕາດທຳມະຊາດທີ່ສວຍງາມອາດເປັນອັນດັບຫນຶ່ງຂອງປະເທດລາວມີຄວາມຍາວທັງໝົດ700 ແມັດກວ້າງສະເລ່ຍ 15-20 ແມັດ ມີ 21 ພັກ ແຕ່ລະພັກມີຄຸນລັກສະນະຄວາມງາມແຕກຕ່າງກັນເປັນຕາດທີ່ມີສະເໜ່ດຶງດູດຈິດໃຈຜູ້ມາທ່ຽວຊົມຍ້ອນຄວາມງາມຂອງທຳມະຊາດທີ່ອຸດົມສົມບູນໄປດ້ວຍຊີວະນາໆພັນອາໄສຢູ່ຫຼາກຫຼາຍ, ອາກາດສົດຊື່ນເຢັນສະບາຍ,ສອງຟາກຫ້ວຍມີຕົ້ນໄມ້ຫຼາຍຢ່າງຂຽວງາມ,ມີສັດສາວາສິ່ງຫຼາຍຊະນິດ
ເປັນຕົ້ນນົກ,ກະຮອກ ແລະຊະນິດ ອື່ນໆຢ່າຫຼວງຫຼາຍພິເສດແມ່ນມີໂຕທະນີ 7 ໂຕແຕ່ລະມື້ຈະອອກມາຮ້ອງຢ່າງມີຄວາມສຸກໃນຂອບເຂດບໍລິເວນດັ່ງກ່າວນອກນັ້ນໃນຂອບເຂດນໍ້າຕົກຕາດຜາຫວ່າງຍັງມີຮ່ອງຮອຍທາງປະຫວັດສາດວັດທະນະທຳຫຼາຍຢ່າງທີ່ເປັນຕາງຶດງໍ້ເຊັ່ນ: ຫີນຕັ້ງ, ຫີນໜູນີກາ(ຮູບອະໄວຍະວະເພດຍິງ-ຊາຍຢູ່ຮ່ວມກັນ), ມີຮອຍຕີນເຢື້ອຍ,ເຕົ່າຫີນຕີນຜາຮໍ ແລະຖໍ້າມ້າຫີນຜູ້ເຖົ້າຜູ້ແກ່ບູຮານເພີ່ນເຄີຍເວົ້າກັນວ່າ: ຖໍ້າມ້າສາລີກາບຜາຮໍຊຶ່ງມີຄວາມເໝາະສົມແກ່ການໄປທ່ຽວຊົມ ແລະພັກຜ່ອນໃນມື້ວັນພັກຕ່າງໆ.
ສ່ວນສາເຫດທີ່ມາຂອງຊື່ຜາ ຫວ່າງ ນັ້ນຕາມການບອກເລົ່າຂອງຊາວບ້ານໃຫ້ຮູ້ວ່າ:ແຕ່ກ່ອນຜານີ້ມີ ໂຕຫວ່າງຫຼາຍບວກໃສ່ກັບຜາຫີນສູງຍາວມີນໍ້າໄຫຼອອກຈາກຮູຜາໃນລະດູຝົນໄຫຼອອກຈາກຮູນໍ້າລອດບໍ່ທັນນໍ້າໄດ້ໄຫຼອອກຈາກຫວ່າງ ຜາຂອງສອງຜາຮຽງກັນຈຶຶຶຶຶຶຶຶຶຶຶຶຶຶຶຶ່ງໄດ້ເອີ້ນຊື່ວ່າ:ຜາຫວ່າງ.
--------------------
ໜັງສືພິມເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ