ບຸນຊຳລະເປັນງານປະຈຳປະເພນີບຸນເດືອນເຈັດ ທີ່ປະຊາຊົນລາວໄດ້ປະຕິບັດສືບທອດກັນມາຕັ້ງແຕ່ສະໄໝບູຮານ, ມີຈຸດປະສົງເພື່ອປັດເປົ່າແນວບໍ່ດີບໍ່ຈົບບໍ່ງາມຕະຫຼອດຮອດຜີສາງ ຫຼື ສິ່ງຊົ່ວຮ້າຍໃຫ້ອອກໄປຈາກບ້ານ.ຊຳລະໝາຍວ່າລ້າງໃຫ້ສະອາດ, ບຸນຊຳລະຫຼືບຸນເບີກບ້ານເປັນປະເພນີທີ່ມີພິທີກຳທັງທາງສາສະໜາແລະ ໄສຍະສາດລວມກັນ.ນອກຈາກຈະເຮັດພິທີຂັບໄລ່ແນວຊົ່ວຮ້າຍແລ້ວຍັງຕ້ອງມີການເຮັດ, ພິທີບູຊາສິ່ງສັກສິດຄູ່ບ້ານຄູ່ເມືອງເພື່ອໃຫ້ເກີດຄວາມເປັນສິລິມຸງຄຸນແກ່ບ້ານ ແລະຊາວ ບ້ານ.
ຕາມເລື່ອງເລົ່າຂານມາຈາກສະໄໝພຸດທະການວ່າ:ຄັ້ງໜຶ່ງໃນເມືອງ ໄພສາລີເກີດອຸທົກກະໄພ, ເຂົ້າອຶດຢາກໝາກແພງ,ປະຊາຊົນຂາດແຄນອາຫານເພາະຝົນຟ້າແຫ້ງແລ້ງ, ສັດລ້ຽງຕ່າງໆລົ້ມຕາຍເພາະຄວາມຫິວ,ຊໍ້າຮ້າຍເກີດມີອະຫິວາ ຫຼື ພະຍາດຕາຍຫ່າລະບາດເຮັດໃຫ້ຜູ້ຄົນລົ້ມຕາຍຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ,ຊາວບ້ານຊາວເມືອງກຸ່ມໜຶ່ງຈຶ່ງພາກັນເດີນທາງໄປນິມົນພຣະພຸດທະເຈົ້າໃຫ້ມາປັດເປົ່າໄພພິບັດຄັ້ງນີ້,ເວລານັ້ນພະພຸດທະເຈົ້າສະເດັດເຖິງເມືອງໄພສາລີກໍເກີດຝົນ “ຫ່າແກ້ວ” ຕົກລົງມາຢ່າງໜັກຈົນຖ້ວມແຜ່ນດິນສູງຮອດຫົວເຂົ່າແລະນໍ້າຝົນກໍໄດ້ພັດພາເອົາຊາກສົບຂອງຜູ້ຄົນແລະສັດຕ່າງໆ ໄຫຼລົງແມ່ນໍ້າໄປຈົນໝົດ.ພຣະພຸດທະເຈົ້າເຮັດນໍ້າພຣະພຸດທະມົນໃສ່ບາດແລ້ວມອບໃຫ້ພຣະອານົນນຳໄປຊິດພົມທົ່ວເມືອງ,ພະຍາດໂຣຄາໄຂ້ເຈັບກໍສູນສິ້ນໄປພ້ອມ.ຕັ້ງແຕ່ນັ້ນມາຄົນລາວບູຮານຈຶ່ງໄດ້ຈັດປະເພນີບຸນຊຳລະຂຶ້ນໃນເດືອນ 7 ລາວຂອງ ທຸກໆປີ ໂດຍຈະເປັນມື້ຂຶ້ນ ຫຼື ແຮມ ກໍໄດ້.
ການຈັດງານບຸນຊຳລະບ້ານ,ປະຊາຊົນພາຍບ້ານຈະຊ່ວຍກັນຫ້າງຫາກະກຽມພິທີຢູ່ກາງບ້ານ ໂດຍຈະນຳເອົາດອກໄມ້, ທູບທຽນ, ຂັນນໍ້າ,ຂັນໃສ່ຫີນ ຫຼື ຊາຍແລະຝ້າຍມັດແຂນມາລວມກັນ.ຕອນແລງນິມົນພຣະສົງມາສູດ,ຕອນເຊົ້າຂອງມື້ຖັດໄປກໍຈະມີພິທີຕັກບາດຖວາຍຈັງ ຫັນ, ເມື່ອພຣະສົງສັນຮຽບຮ້ອຍແລ້ວຈະໃຫ້ພອນແລະຫົດນໍ້າມົນໃຫ້ຊາວບ້ານທີ່ເຂົ້າມາໃນງານພ້ອມກັບຮ່ວມກັນຟັງທຳມະເທສະໜາ ແລະບູຊາຫໍຫຼັກບ້ານເພື່ອຂໍໃຫ້ສິ່ງສັກສິດຄຸ້ມຄອງ ແລະຂັບໄລ່ສິ່ງຊົ່ວຮ້າຍຕ່າງໆອອກຈາກບ້ານ.ໃນບໍລິເວນເຮັດພິທີ ນີ້ຈະມີຕົ້ນກ້ວຍສີ່ຕົ້ນເຮັດເປັນເສົາ,ມັດຢຶດດ້ວຍສາຍສິນ ແລະຈະມີການເນັ່ງສາຍສິນໄປທົ່ວບ້ານທຸກຫຼັງຄາເຮືອນຈາກນັ້ນກໍໃຫ້ພຣະສົງເລີ່ມພິທີ.ນອກຈາກນີ້ກໍມີການນຳເອົາ ຫີນເຂົ້າພິທີເພື່ອປຸກເສກ,ຈາກນັ້ນພະສົງກໍຈະນຳເອົາຫີນທີ່ປຸກເສກໄປຫວ່ານທົ່ວບ້ານເພື່ອປັດເປົ່າສິ່ງຊົ່ວຮ້າຍ.ສຳລັບແຕ່ລະຄອບຄົວກໍມີຂັນນໍ້າມົນກັບທຽນຄືກັບການສູດ ລົດນໍ້າຫຼັງຈາກເຮັດພິທີສູດແລ້ວກໍນຳກັບເມືອເຮືອນເພື່ອເອົານໍ້າມົນຊິດໃສະມາຊິກໃຄອບຄົວ,ເຮືອນຊານ, ສັດລ້ຽງພ້ອມກັບເອົາຝ້າຍຜູກແຂນທີ່ສູດ ໂດຍພຣະສົງແລ້ວມາມັດແຂນໃຫ້ລູກຫຼານຊຶ່ງເຊື່ອວ່າຈະນຳເອົາຄວາມສຸກ ແລະສິລິມຸງຄຸນມາສູ່ສະມາຊິກໃນຄອບຄົວ.ສ່ວນຫີນຊາຍກໍເອົາໄປຫວ່ານອ້ອມຮອບບໍລິເວນດ້ານນອກຂອງເຮືອນແລະໄຮ່ນາຮົ້ວສວນເພື່ອຂັບໄລ່ຄວາມບໍ່ດີບໍ່ຈົບບໍ່ງາມຄວາມບໍ່ເປັນສິລິມຸງຄຸນໃຫ້ໝົດສິ້ນໄປ.
ພາບ ແລະຂາ່ວໂດຍ:ໜັງສືພິມເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ