ບຸນປະເພນີ ຮີດທີ ໜຶ່ງ ຂອງປະຊາຊົນລາວບັນດາເຜົ່າ

ຮີດຄອງຂອງລາວເຮົາທີ່ສືບທອດປະຕິບັດກັນມາແຕ່ດຶກດໍາບັນ ຈົນມາເຖິງປະຈຸບັນ ມີຢູ່ 12 ຢ່າງ ຫຼື ເອີ້ນວ່າຮີດ 12 ຄື:ມີທຸກໆເດືອນໃນຮອບ 1 ປີ.

ສໍາລັບຮີດທີໜຶ່ງ ເດືອນຈຽງ ຫຼືເດືອນອ້າຍ ເດືອນນີ້ ແມ່ນປະເພນີບຸນເຂົ້າກໍາຂອງພະສົງ. ຄໍາວ່າເຂົ້າກໍາ ກໍຄືການເຂົ້າຢູ່ປາລິວາດສະກໍາ. ຄົນສະໄໝກ່ອນເຫັນວ່າປະໂຫຽກປາລິວາດສະກໍາ ຍາວເກີນໄປ ກໍເລີຍມາໃຊ້ຄໍາວ່າ ຢູ່ປາລິວາດ.ການເຂົ້າປາລິວາດນີ້,ເປັນກິດຂອງສົງທີ່ຈະຕ້ອງປະຕິບັດຕໍ່ພິກຂຸຜູ້ຕ້ອງອາບັດສັງຄາພິເສດໃນຂໍ້ໃດຂໍ້ໜຶ່ງໃນຈໍານວນ 13 ຂໍ້ ແລ້ວຕ້ອງໃຫ້ເຂົາຢູ່ປາລິວາດຕາມກໍານົດວັນທີຕົນປົກປິດອາບັດໄວ້.

ປະຊາຊົນລາວຖືເປັນຮີດອັນໜຶ່ງຊຶ່ງຜູ້ບວດເປັນພະແລ້ວຕ້ອງເຂົ້າກໍາເພື່ອລ້າງມົນທິນໄປໃນຕົວ ແລະເພື່ອຕອບສະໜອງມາຕາປິຕຸພູມຂອງພໍ່-ແມ່ ທີ່ໃຫ້ກໍາເນີດແກ່ຕົນມາດ້ວຍການຖືພາອູ້ມທ້ອງກ່ອນຈະຄອດລວມທັງຢູ່ກໍາ. ເມື່ອພະຮູບໃດໄດ້ຢູ່ກໍາຈະຮູ້ເຖິງຄວາມທຸກທໍລະມານຂອງມານດາທີ່ຄອດອອກມາ ແລະ ລ້ຽງຕົນຈົນໃຫ່ຍ.ການຢູ່ກໍານີ້,ນິຍົມຈັດຂື້ນໃນເດືອນຈຽງ ເພາະວ່າ ເປັນເວລາທີ່ພະສົງກໍາລັງວ່າງຈາກພາລະກິດ.ເມື່ອພະສົງເຂົ້າກໍາ ຫຼືອອກກໍາ ຍາດໂຍມ ກໍຈະກຽມຈັດຫາວັດຖຸ ເຄື່ອງສັງຄະທານຕ່າງໆສະບຽງອາຫານຄໍ້າຊູດ້ວຍປັດໄຈ 4 ຖວາຍໃຫ້ແກ່ພະສົງ. ເພາະຖືວ່າພະສົງທີ່ກໍາລັງເຂົ້າກໍາ ຫຼືອອກກໍາໃໝ່ຍ່ອມເປັນຜູ້ບໍລິສຸດຢ່າງຍິງ. ການທໍາບຸນຖວາຍທານແກ່ພະສົງ ໃນລະວ່າງທີເຂົ້າກໍານັ້ນຊາວພຸດຖືກັນວ່າໄດ້ອານິສົງຫຼາຍເປັນມະຫາກຸສົນອັນຍິ່ງໃຫ່ຍຢ່າງໜຶ່ງໃນປະເພນີທາງພຸດທະສາສະໜາ.
 
   (ຄັດຈາກ ບົດປະຖະກະຖາ ຂອງພະອາຈານມະຫາ ຄໍາມາ ປັນຍາວິຈິດ ເຈົ້າອະທິການວັດ ຮ່ອງຄ້າ)