ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດວາລະແຫ່ງຊາດ ວ່າດ້ວຍການແກ້ໄຂບັນຫາຢາເສບຕິດຂອງລັດຖະບານຍັງປະເຊີນໜ້າກັບສິ່ງທ້າທາຍ ແລະມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກສັບສົນຫຼາຍດ້ານ, ເຊິ່ງການປະຕິບັດວາລະແຫ່ງຊາດ ມາເຖິງປະຈຸບັນ ເຈົ້າໜ້າທີ່ໄດ້ເສຍຊີວິດໄປແລ້ວ 7 ສະຫາຍ ແລະບາດເຈັບອີກ 5 ສະຫາຍ.
ສະຫາຍ ພົ.ອ ວິໄລ ຫຼ້າຄຳຟອງ ກົມການເມືອງສູນກາງພັກ, ຄະນະເລຂາທິການສູນກາງພັກ, ຮອງນາຍົກລັດຖະມົນຕີ, ລັດຖະມົນຕີກະຊວງ ໄດ້ລາຍງານຕໍ່ກອງປະຊຸມສະໄໝສາມັນເທື່ອທີ 6 ຂອງສະພາແຫ່ງຊາດ ຊຸດທີ IX, ໃນວັນທີ 3 ພະຈິກ 2023 ວ່າ: ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດວາລະແຫ່ງຊາດ ວ່າດ້ວຍການແກ້ໄຂບັນຫາຢາເສບຕິດ ຕະຫຼອດໄລຍະ 3 ປີ ສາມາດແກ້ໄຂຄະດີໄດ້ທັງໝົດ 10.843 ເລື່ອງ, ຈັບຜູ້ຖືກຫາໄດ້ 15.966 ຄົນ ຍິງ 1.804 ຄົນ,ຄົນຕ່າງປະເທດ 324 ຄົນ/ຍິງ 21 ຄົນ; ຍຶດຢາບ້າຊະນິດເມັດ ແລະ ເປັນຝຸ່ນ ນໍ້າໜັກລວມ 32.111,78 ກິໂລ, ຍຶດສານເຄມີຕົ້ນປະເພດຕ່າງໆ 260 ກວ່າໂຕນ; ນອກນັ້ນຍັງໄດ້ຢຶດ, ອາຍັດ ແລະ ຮິບຊັບສິນປະເພດພາຫະນະ, ເນື້ອທີ່ດິນ, ເຮືອນພັກໄດ້ຈໍານວນຫຼາຍພໍຄວນ; ນໍາເອົາຜູ້ຖືກເຄາະຮ້າຍເສບຢາເສບຕິດເຂົ້າບໍາບັດປີ່ນປົວທັງໝົດ 10.900 ຄົນ ຍິງ 361 ຄົນ ໃນນັ້ນມີຜູ້ທີ່ປິ່ນປົວດີແລ້ວກັບຄືນບ້ານ ທັງໝົດ 5.734 ຄົນ ຍິງ 209 ຄົນ, ສືບຕໍ່ປິ່ນປົວ 2.994 ຄົນ ຍິງ 104 ຄົນ (ຕົວເລກດັ່ງກ່າວ ຍັງບໍ່ທັນດັດຖານ, ເພາະໃນຕົວຈິງເປົ້າໝາຍຜູ້ເຄາະຮ້າຍຢູ່ແຕ່ລະທ້ອງຖິ່ນຍັງມີຫຼາຍ).
ສະຫາຍ ພົ.ອ ວິໄລ ຫຼ້າຄຳຟອງ ໃຫ້ຮູ້ຕື່ມວ່າ: ເຖິງແມ່ນລັດຖະບານໄດ້ເອົາໃຈໃສ່ຈັດຕັ້ງຢ່າງຕັ້ງໜ້າ, ມີຄວາມຮັບຜິດຊອບສູງ ແລະມີສໍາເລັດຫຼາຍດ້ານກໍ່ຕາມແຕ່ພວກເຮົາ ກໍຍັງປະເຊີນໜ້າກັບສິ່ງທ້າທາຍ ແລະ ມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກສັບສົນ ໃນການແກ້ໄຂບັນຫາຢາເສບຕິດຫຼາຍສົມຄວນ ທັງນີ້ກໍຍ້ອນ ສປປ ລາວ ມີຊາຍແດນຕິດຈອດກັບຫຼາຍປະເທດ ໂດຍສະເພາະ ແມ່ນເຂດສາມຫຼ່ຽມຄຳ ເຊິ່ງເປັນພື້ນທີ່ຫຼໍ່ແຫຼມ ກ່ຽວກັບບັນຫາຢາເສບຕິດ ທີ່ສຳຄັນແຫ່ງໜຶ່ງຂອງໂລກ, ສປປ ລາວ ຈຶ່ງກາຍເປັນທາງຜ່ານ ໃນການລັກລອບຂົນສົ່ງ, ຄ້າຂາຍຢາເສບຕິດ ແລະ ສານເຄມີຕົ້ນ ໄປຍັງປະເທດທີສາມ; ບັນດາແຂວງພາກເໜືອ ແລະ ພາກກາງ ຍັງມີການລັກລອບປູກຝິ່ນ ແລະ ຄັນຊາ; ສະພາບບັນຫາຢາເສບຕິດ ໄດ້ແຜ່ລະບາດເປັນວົງກວ້າງໄດ້ກາຍເປັນສາຍເຫດ ພາໃຫ້ເກີດບັນຫາປະກົດການຫຍໍ້ທໍ້ ແລະອາຊະຍາກໍາປະເພດຕ່າງໆ; ຈໍານວນຄະດີຢາເສບຕິດ, ຜູ້ຖືກຫາ, ນັກໂທດ, ຜູ້ເສບຕິດ ແລະຈໍານວນຢາເສບຕິດແຕ່ລະປະເພດໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນໃນແຕ່ລະປີ; ເລ່ຫຼ່ຽມການເຄື່ອນໄຫວຂົນສົ່ງ, ຄ້າຂາຍ, ຜະລິດຢາເສບຕິດ ມີລັກສະນະເລີກແລບແນບນຽນ ດ້ວຍຫຼາຍວິທີການ-ຮູບການ ທີ່ສະຫຼັບສັບຊ້ອນ; ການຈັດຕັ້ງເຄື່ອນໄຫວ ມີລັກສະນະເປັນກຸ່ມແກ້ງ, ມີເຄືອຂ່າຍແໜ້ນໜາ, ເຊື່ອມໂຍງທັງພາຍໃນ ແລະຕ່າງປະເທດ; ນໍາໃຊ້ພາຫະນະ, ອຸປະກອນທີ່ທັນສະໄໝ ແລະອາວຸດກຽມພ້ອມຕອບໂຕ້ກັບເຈົ້າໜ້າທີ່ (ຜ່ານການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດວາລະແຫ່ງຊາດມາເຖິງປະຈຸບັນ ເຈົ້າໜ້າທີ່ໄດ້ເສຍຊີວິດໃນເວລາປະຕິບັດໜ້າທີ່ 7 ສະຫາຍ, ແລະບາດເຈັບ 5 ສະຫາຍ).
ອີກດ້ານໜຶ່ງ ເຫັນວ່າ: ຄະນະພັກ-ຄະນະນຳກະຊວງ-ອົງການຂັ້ນສູນກາງ, ອົງການປົກຄອງທ້ອງຖິ່ນຈໍານວນໜຶ່ງຍັງບໍ່ທັນໄດ້ຍົກສູງຄວາມເອົາໃຈໃສ່ໃນການນຳພາ-ຊີ້ນຳ ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດວາລະແຫ່ງຊາດ; ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍຢາເສບຕິດສະບັບປັບປຸງຍັງບໍ່ທັນເຜີຍແຜ່ໄດ້ຢ່າງກວ້າງຂວາງ; ຄວາມຮູ້, ຄວາມສາມາດຂອງເຈົ້າໜ້າທີ່ທີ່ກ່ຽວຂ້ອງຍັງຈຳກັດ, ຈຳນວນໜຶ່ງ ຍັງຖືເບົາ, ຍັງຂາດຄວາມເອົາໃຈໃສ່ ແລະ ຂາດການຝຶກອົບຮົມຢ່າງເປັນປົກກະຕິ-ຕໍ່ເນື່ອງ; ຂອດການປະສານງານລະຫວ່າງກະຊວງ ກັບ ກະຊວງ, ກະຊວງ ກັບຂະແໜງການກ່ຽວຂ້ອງທັງຢູ່ຂັ້ນສູນກາງ ແລະທ້ອງຖິ່ນເຫັນວ່າບໍ່ທັນກົມກຽວ; ການຕອບສະໜອງດ້ານບຸກຄະລາກອນ, ງົບປະມານ, ວັດຖຸອຸປະກອນເຕັກນິກວິຊາສະເພາະ, ພາຫະນະທີ່ຈຳເປັນເພື່ອມາຮັບໃຊ້ໃຫ້ແກ່ວາລະແຫ່ງຊາດຍັງຊັກຊ້າ, ຍັງບໍ່ທັນທົ່ວເຖິງ ແລະບັນຫາອື່ນໆອີກ.