ລັດຖະມົນຕີກະຊວງ ອຄ ຊີ້ແຈງຕໍ່ ສສຊ ໃນບັນຫາເຄັ່ງຮ້ອນທີ່ສັງຄົມໃຫ້ຄວາມສົນໃຈ

ບາງບັນຫາໃຫຍ່ກຳລັງເຄັ່ງຮ້ອນທີ່ບັນດາສະມາຊິກສະພາແຫ່ງຊາດກໍຄືສັງຄົມໃຫ້ຄວາມສົນໃຈຫລາຍເພື່ອໃຫ້ລັດຖະບານກໍຄືກະຊວງທີ່ກ່ຽວຂ້ອງຕ້ອງຫາວິທີແກ້ໄຂ ໂດຍສະເພາະການສະໜອງນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟ, ການຄຸ້ມຄອງລາຄາສິນຄ້າ, ການຄຸ້ມຄອງການນຳເຂົ້າ-ສົ່ງອອກ ແລະການສົ່ງເສີມວິສາຫະກິດ-ການຄຸ້ມຄອງກອງທຶນສົ່ງເສີມຈຸນລະວິສາຫະກິດ ແລະທຸລະກິດຂະໜາດກາງ-ຂະໜາດນ້ອຍ.

ຕໍ່ກັບບັນຫາດັ່ງກ່າວ, ທ່ານ ມະໄລທອງ ກົມມະສິດ ລັດຖະມົນຕີກະຊວງອຸດສາຫະກຳ ແລະການຄ້າໄດ້ຊີ້ແຈງ ແລະແລກປ່ຽນໃນກອງປະຊຸມສະໄໝສາມັນ ເທື່ອທີ 4 ຂອງສະພາແຫ່ງຊາດຊຸດທີ IX ໃນວັນທີ 7 ທັນວາ 2022 ວ່າ: ເລີ່ມແຕ່ກາງປີ 2022 ເປັນຕົ້ນມາ ໄດ້ມີສະພາບການຂາດແຄນນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟເປັນວົງກວ້າງ, ປໍ້ານໍ້າມັນຫລາຍປໍ້າຫລາຍແຫ່ງໄດ້ປິດບໍລິການ ເຮັດໃຫ້ລົດອັ່ງອໍຕິດເປັນແຖວຍາວ ເພື່ອເຂົ້າໃສ່ນໍ້າມັນ ຕາມປໍ້າຂາຍຍ່ອຍທີ່ເປີດໃຫ້ບໍລິ ການ ແລະ ບາງແຂວງທີ່ມີນໍ້າມັນສະໜອງໃຫ້ສັງຄົມ ແລະການຜະລິດບໍ່ພຽງພໍ. ການສະໜອງນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟ ໃນໄລ ຍະຜ່ານມາ ຕົວເລກການນຳເຂົ້ານໍ້າມັນເຊື້ອໄຟ ສະເພາະໃນເດືອນພະຈິກຜ່ານມານີ້ ມີຈຳນວນ 120 ລ້ານລິດ ໃນນີ້ມີກາຊວນປະມານ 95 ລ້ານລິດ, ນໍ້າມັນແອັດຊັງ 24 ລ້ານລິດ, ແອັດຊັງພິເສດ 775.000 ລິດ ສະເລ່ຍແລ້ວການນຳເຂົ້ານໍ້າມັນເຊື້ອໄຟ ບໍລິມາດການຊົມໃຊ້ພາຍໃນປະມານ 100-120 ລ້ານລິດ ຂຶ້ນກັບລະດູການ. ການສະໜອງນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟພາຍໃນປະເທດ ແຕ່ເດືອນ 7 ມາຮອດປັດຈຸບັນແມ່ນຢູ່ໃນສະພາບປົກກະຕິໂດຍພື້ນຖານ, ເຖິງຢ່າງໃດກໍ ຕາມ ຍັງມີບາງເຂດຂອງແຂວງ ທີ່ມີການສະໜອງນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟບໍ່ພຽງພໍ, ມີປໍ້າຂາຍຍ່ອຍຫລາຍປໍ້າປິດກິດຈະການ, ມີການເປີດ-ປິດປໍ້າຂາຍຍ່ອຍບໍ່ປົກກະຕິ, ນໍ້າມັນບາງຊະນິດຂາດປໍ້າ, ລາຄາຂາຍໜ້າປໍ້າບໍ່ຖືກຕາມລາຄາທີ່ລັດຖະ ບານກຳນົດ. ທັງນີ້ ໄດ້ມີ ສສຊ ຍົກຂຶ້ນມາຕົວຢ່າງລາຄານໍ້າມັນເຊື້ອໄຟຢູ່ແຂວງບໍລິຄຳໄຊ ຈະສູງກວ່າລາຄານໍ້າມັນຢູ່ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ທັ້ງທີ່ຢູ່ແຂວງດັ່ງກ່າວມີບໍລິສັດນຳເຂົ້ານໍ້າມັນເຊື້ອໄຟ. ຕໍ່ກັບບັນຫາດັ່ງກ່າວ ທ່ານລັດຖະມົນຕີໄດ້ຊີ້ແຈງວ່າ: ພັນທະພາສີອາກອນນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟແມ່ນ ອີງໃສ່ 7 ຈຸດຄື ຢູ່ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ, ໄຊຍະບູລີ, ຊຽງຂວາງ, ບໍ່ແກ້ວ, ຄຳມ່ວນ, ສະຫວັນນະເຂດ ແລະ ຈຳປາສັກ, ຈາກນັ້ນແມ່ນບວກຄ່າຂົນສົ່ງ. ສະເພາະແຂວງບໍລິຄຳໄຊ ການຂົນສົ່ງ ແມ່ນໄດ້ບວກຄ່າຂົນສົ່ງທາງບັກຕື່ມອີກເນື່ອງຈາກມີຂົນສົ່ງທາງນໍ້າ ຫລືທາງທ່າ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ນໍ້າມັນຢູ່ບໍລິຄຳໄຊ ນັ້ນມີຕົ້ນທຶນທີ່ສູງກວ່າຢູ່ແຂວງອື່ນ.

ທ່ານ ລັດຖະມົນຕີ ໃຫ້ຮູ້ຕື່ມວ່າ: ເຖິງວ່າໄລຍະຜ່ານມາ ລາຄານໍ້າມັນຈະສູງຂຶ້ນກໍຕາມ, ລັດຖະບານ ແມ່ນໄດ້ທົບທວນການເພີ່ມຄ່າຂົນສົ່ງເພາະວ່າຄ່າຂົນສົ່ງນໍ້າມັນກໍເພີ່ມຂຶ້ນເປັນເງົາຕາມຕົວກັບລາຄານໍ້າມັນ ເຮັດໃຫ້ໃນເດືອນ 12 ນີ້ອີງຕາມແຈ້ງການຂອງ ສຳນັກງານນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ກໍໄດ້ເພີ່ມຄ່າຂົນສົ່ງຂຶ້ນຈາກ1-1,1 ກີບ/ລິດ/ກິໂລ ເປັນ 1,5 ກີບ/ລິດ/ກິໂລ ເຊິ່ງການຈັດຕັ້ງປະບັດແມ່ນພວກເຮົາຈະທົບທວນຄືນຕື່ມອີກວ່າມັນຈະແທດເໝາະກັບສະພາບຄວາມເປັນຈິງສໍ້າໃດ. ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມກະ ຊວງອຸດສາຫະກຳ ແລະການຄ້າໃນນາມຄະນະຮັບຜິດຊອບຄຸ້ມຄອງລາຄາສິນຄ້າ ແລະການບໍລິການຍັງຈະໄດ້ລົງສົມທົບກັບທ້ອງຖິ່ນເພື່ອຊຸກຍູ້ຮ່ວມມື ແລະ ພ້ອມກັນຄົ້ນຄວ້າບັນດາໂຄງປະກອບລາຄາສິນຄ້າ ແລະລາຄານໍ້າມັນຢູ່ໃນ ສປປ ລາວຕື່ມອີກ. ເບິ່ງລວມແລ້ວສາເຫດ ແລະ ປັດໄຈ ຂອງການຂາດແຄນນໍ້າມັນ ໃນໄລຍະຜ່ານມາແມ່ນມີທັງປັດໄຈພາຍໃນ ແລະ ພາຍນອກ ລວມທັງລາຄາໃນຕະ ຫລາດໂລກປັບໂຕສູງຂຶ້ນ, ແຫລ່ງສະໜອງຂອງປະເທດອ້ອມຂ້າງມີການຈຳກັດການສົ່ງອອກໂດຍສະເພາະແມ່ນປະເທດເພື່ອນບ້ານຂອງເຮົາ. ປັດຈຸບັນເຮົານຳເຂົ້ານໍ້າມັນເຊື້ອໄຟຈາກໄທ ປະມານ 90%, ຈາກຫວຽດນາມ ປະມານ 10%, ແຕ່ໃນໄລຍະຜ່ານມີການຈຳກັດການສົ່ງອອກທາງເບື້ອງໄທເນື່ອງຈາກແຕ່ລະປະເທດ ຕ້ອງຮັກສາຄວາມໝັ້ນຄົງທາງດ້ານພະລັງງານຂອງຕົນເອງຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ມີການຂາດແຄນນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟ. ສ່ວນອັດຕາແລກປ່ຽນເງິນຕາລະຫວ່າງທະນາຄານກັບຕະຫລາດ ກໍມີຊ່ອງວ່າງ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ນໍ້າມັນຂາດແຄນ, ການເຂົ້າເຖິງເງິນຕາຕ່າງປະເທດບໍ່ພຽງພໍ, ເງິນກີບອ່ອນຄ່າ ແລະ ເງິນເຟີ້ສູງຂຶ້ນນີ້ເປັນປັດໄຈໜຶ່ງທີ່ເຮັດໃຫ້ນ້ຳມັນຂາດແຄນ. ຕໍກັບບັນຫານີ້, ລັດຖະບານກໍໄດ້ສຸມໃສ່ແກ້ໄຂຢ່າງເອົາໃຈໃສ່ ແລະເອົາຈິງເອົາຈັງ ເປັນຕົ້ນ ໄດ້ສຸມໃສ່ການແກ້ໄຂ ບັນຫາການສະໜອງນ້ຳມັນພາຍໃນປະເທດຢ່າງໃກ້ຊິດຕິດແທດໂດຍໄດ້ໃຊ້ຫລາຍມາດຕະການ. ພ້ອມກັນນັ້ນກໍໄດ້ແຕ່ງຕັ້ງຄະນະສະເພາະກິດລະ ດັບສູງກາງ ເພື່ອຊີ້ນຳຢ່າງໃກ້ຊິດ ຕາມທິດເພື່ອບໍ່ໃຫ້ນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟຂາດເຊິ່ງມັນເປັນບັນຫາໜຶ່ງທີ່ສຳຄັນຫລາຍ, ທັງນີ້ກໍໄດ້ມີຄວາມພະຍາຍາມ ໃນການປະສານສົມທົບລະຫວ່າງຂະແໜງການ ແລະ ບໍລິສັດ ນຳເຂົ້ານໍ້າມັນເຊື້ອໄຟ ແລະ ອາຍແກັດລາວ ເພື່ອຕິດຕາມສະພາບ, ກຳນົດໂຄງສ້າງ ແລະປັບລາຄານໍ້າມັນໃຫ້ເໝາະສົມ. ນອກຈາກນີ້, ລັດຖະບານຍັງໄດ້ຈັດສັນເງິນຕາ ໃຫ້ບໍລິສັດນຳເຂົ້ານໍ້າມັນເຊື້ອໄຟ, ສະໜອງເງິນຕາໃຫ້ແກ່ບໍລິສັດນຳເຂົ້ານໍ້າມັນເຊື້ອໄຟໂດຍຜ່ານທະນາຄານແຫ່ງ ສປປ ລາວ ແລະທະນາຄານທຸລະກິດ. ພ້ອມກັນນີ້, ລັດຖະບານ ກໍໄດ້ອອກແຈ້ງການປັບລາ ຄານໍ້າມັນເຊື້ອໄຟ ພາຍຫລັງປໍ້ານໍ້າມັນປິດ ເພື່ອແກ້ໄຂການຍາດໃສ່ນໍ້າມັນ, ຫລຸດອາກອນລົງ ໂດຍສະເພາອາກອນຊົມໃຊ້ນໍ້າມັນແອັດຊັງຈາກ 21% ມາເປັນ 5%, ກາຊວນ ຈາກ 11% ມາເປັນ 0%; ພ້ອມກັນຄົ້ນຄວ້າ ແລະ ຮັບຮອງມາດ ຕະຖານນ້ຳມັນກາຊວນ ເພື່ອສົ່ງເສີມການຊົມໃຊ້ພາຍໃນ ແລະ ຫລຸດຜ່ອນການນຳເຂົ້າ, ໄດ້ຊຸກຍູ້ ແລະ ອຳນວຍຄວາມສະດວກໃຫ້ຜູ້ປະກອບການສຶກສາ ແລະ ສັ່ງຊື້ນ້ຳມັນໃນປະລິມານຫລາຍ ຫລື ເປັນລັອດໃຫຍ່ຈາກແຫລ່ງໃໝ່ທີ່ມີລາຄາຖືກລົງ ເຊິ່ງໃນພາກປະຕິບັດຕົວຈິງແລ້ວຍັງບໍ່ທັນສາມາດເຮັດໄດ້ ຍ້ອນມາດຕະການຂວໍ້າບາດຕໍ່ບາງປະເທດຂອງຜູ້ສະໜອງນໍ້າມັນ, ຍ້ອນປະລິມານການຊົມໃຊ້ພາຍໃນໜ້ອຍຫລາຍ ແຕ່ຄ່າຂົນສົ່ງແພງ, ຖ້າລາຄານໍ້າມັນຍັງມີການເໜັງຕີງຫລາຍເຮັດໃຫ້ຊ່ອງວ່າງອັດຕາແລກປ່ຽນລະຫວ່າງທະນາຄານ ແລະຕະຫລາດເຮັດໃຫ້ມີຄວາມສ່ຽງຕໍ່ຜູ້ນຳເຂົ້າ. ແຕ່ວ່າຜູ້ປະກອບການ ຫລືຜູ້ນຳເຂົ້າກໍໄດ້ມີການສຶກສາເລື່ອງນໍ້າມັນຈາກປະເທດທີ່ຜະລິດລວມທັງຢູ່ເອີຣົບ, ຕາເວັນອອກກາງ ແລະ ອາຊີ ແຕ່ການປະຕິບັດຕົວຈິງ ແມ່ນຍັງບໍ່ທັນມີບໍລິສັດໃດສາມາດນຳເຂົ້າເປັນລັອດໃຫຍ່ເທື່ອ. ພ້ອມກັນນີ້ກໍໄດ້ຊຸກຍູ້ຜູ້ປະກອບການສຶກສາໃນການສັ່ງຊື້ນໍ້າມັນ ແລະ ຄົ້ນຄວ້າຫາທາງອອກອື່ນໆເພີ່ມເຕີມເປັນຕົ້ນການສ້າງຕະຫລາດຊື້-ຂາຍນໍ້າມັນ ແບບການປະມູນ, ການສ້າງໂຮງກັ່ນຢູ່ພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດ, ການຂົນສົ່ງນໍ້າມັນຜ່ານທາງລົດໄຟ, ການເຮັດທໍ່ສົ່ງນໍ້າມັນຈາກປະເທດເພື່ອນບ້ານ ແລະອື່ນໆ ເຊິ່ງຍັງຕ້ອງໄດ້ໃຊ້ເວລາຄົ້ນຄວ້າ ໂດຍຜູ້ທີ່ມີປະສົບການ.

ເພື່ອແກ້ໄຂບັນໃນສະເພາະໜ້າ ແລະຍາວນານທາງກະຊວງອຸດສາຫະກຳ ແລະການຄ້າກໍໄດ້ສົມທົບກັບພາກສ່ວນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງຄົ້ນຄວ້າກຳນົດທິດທາງ ໄລຍະສັ້ນ, ໄລຍະກາງ ແລະໄລຍະຍາວຈຳນວນໜຶ່ງໂດຍການສຸມໃສ່ຊຸກຍູ້, ສະໜອງ ແລະປະສານສົມທົບກັບບັນດາຂະແໜງການສະໜອງເງິນຕາຕ່າງປະເທດໃຫ້ບໍລິສັດນຳເຂົ້ານໍ້າມັນເຊື້ອໄຟສາມາດແລກປ່ຽນເພື່ອຊຳລະໃຫ້ຜູ້ສະໜອງຕ່າງປະເທດຕາມລະບົບສັນຍາໃນໄລຍະສັ້ນ ໃນການປະມູນການເກັບຊື້ລາຍຍ່ອຍ. ພ້ອມກັນນີ້ຈະໄດ້ຮ່ວມກັບທະນາ ຄານແຫ່ງ ສປປ ລາວ ແລະຂະແໜງການທີ່ກ່ຽວຂ້ອງແກ້ໄຂບັນຫາ ຊ່ອງວ່າງອັດຕາແລກປ່ຽນເງິນຕາຕ່າງປະເທດລະຫວ່າງທະນາຄານກັບຕະຫລາດ; ຈະໄດ້ມີປັບລາຄານໍ້າມັນເຊື້ອໄຟດ້ວຍການດັດສົມເພື່ອບໍ່ໃຫ້ມັນຂຶ້ນແຮງ ແລະ ລົງແຮງເກີນໄປເພື່ອຮັບປະກັນຜົນປະໂຫຍດໃຫ້ເໝາະສົມລະຫວ່າງສາມພາກສ່ວນຄືລັດ, ຜູ້ນຳເຂົ້າ ແລະຜູ້ຊົມໃຊ້;ເພີ່ມທະວີການໂຄສະນາປຸກລະດົມໃຫ້ທົ່ວສັງຄົມໄດ້ເຂົ້າໃຈເຖິງສະພາບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກຂອງປະເທດເຮົາ ແລະອອກມາດຕະການຫລຸດຜ່ອນການບໍລິໂພກນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟແບບຟຸມເຟືອຍ ແລະ ບໍ່ເກີດປະໂຫຍດ. ໃນໄລຍະກາງນີ້ພວກເຮົາກໍຈະໄດ້ປະສານກັບປະເທດເພື່ອນມິດໃນລະດັບລັດຖະບານເປັນຕົ້ນແມ່ນປະເທດຜູ້ຜະລິດນໍ້າມັນ ເພື່ອສ້າງເງື່ອນໄຂໃຫ້ບໍລິສັດຜູ້ນຳເຂົ້ານຳມັນເຊື້ອໄຟຂອງລາວສາມາດເຈລະຈາກັບຜູ້ຜະລິດນໍ້າມັນ ແລະກ້າວໄປສູ່ການຊື້ຂາຍຮ່ວມກັນໃນແບບມີຕົ້ນທຶນທີ່ຕໍ້າກວ່າຕະຫລາດໃນປັດຈຸບັນ.
ຂ່າວ: ຂປລ. ມະນີທອນ, ພາບ: ຂັນໄຊ