ໃນວັນທີ 21 ມິຖຸນາ 2022 ທ່ານ ສົມມາດ ພົນເສນາ ຮອງປະທານສະພາແຫ່ງຊາດໄດ້ຖະແຫຼ່ງຂ່າວກ່ຽວກັບຜົນສຳເລັດການພິຈາລະນາວຽກງານຂອງລັດຖະບານ ກ່ຽວກັບການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດແຜນພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ, ແຜນງົບປະມານແຫ່ງລັດ ແລະແຜນເງິນຕາ, ວາລະແຫ່ງຊາດວ່າດ້ວຍການແກ້ໄຂຄວາມຫຍຸ້ງຍາກດ້ານເສດຖະກິດ-ການເງິນ ໃນກອງປະຊຸມສະໄໝສາມັນ ເທື່ອທີ 3 ຂອງສະພາແຫ່ງຊາດ ຊຸດທີ IX.
ບັນດາສະມາຊິກສະພາແຫ່ງຊາດ (ສສຊ) ໄດ້ສະເໜີໃຫ້ລັດຖະບານສູ້ຊົນຮັກສາລະດັບອັດຕາການເຕີບໂຕຂອງເສດຖະກິດໄວ້ທີ່ລະດັບ 4,4% ເພາະຄາດວ່າມີຄວາມເປັນໄປໄດ້ອີງໃສ່ສະພາບເງື່ອນໄຂຕົວຈິງຂອງບັນດາຂະແໜງການເຫັນວ່າມີທ່າແຮງ ແລະຄວາມອາດສາມາດໃນການຈັດເກັບລາຍຮັບເຂົ້າງົບປະມານໃນທ້າຍປີ 2022; ຮີບຮ້ອນສະໜອງປັດໄຈການຜະລິດກະສິກໍາໃຫ້ຊາວກະສິກອນເພື່ອຮັບໃຊ້ການຜະລິດໃນລະດູຝົນໃຫ້ພຽງພໍເປັນຕົ້ນແນວພັນພືດ, ແນວພັນສັດ, ຝຸ່ນ ແລະ ປຸ໋ຍ. ພ້ອມທັງ ຊຸກຍູ້ສົ່ງເສີມ ໃຫ້ຜູ້ຜະລິດເອົາໃຈໃສ່ໃນການທໍາການຜະລິດ ເພື່ອທົດແທນການນຳເຂົ້າ ແລະ ເປັນສິນຄ້າສົ່ງອອກ ໃຫ້ເປັນຮູບປະທໍາ ຕາມສັນຍາການສົ່ງອອກທີ່ໄດ້ເຊັນ ກັບຕະຫຼາດຕ່າງປະເທດ; ຮີບຮ້ອນຕັດ ສິນໃຈແກ້ໄຂບັນຫາລາຄາສິນຄ້າສູງ, ນໍ້າມັນແພງ, ເງິນເຟີ້, ແລະ ຊຸກຍູ້ການຜະລິດ ຢ່າງຈິງຈັງ ເພື່ອຮັບ ປະກັນ ບໍ່ໃຫ້ມີການຂາດແຄນອາຫານ ໃນປີຕໍ່ໄປ; ປຸກລະດົມນໍ້າໃຈຮັກຊາດ ແລະສ້າງຄ່ານິຍົມໃຫ້ຄົນລາວຫັນມາໃຊ້ຜະລິດຕະພັນຂອງລາວຫລາຍຂຶ້ນ, ເຂັ້ມງວດການນໍາເຂົ້າສິນຄ້າ ທີ່ສາມາດຜະລິດໄດ້ພາຍໃນ, ພ້ອມທັງຄົ້ນຄວ້າ ການນຳເຂົ້ານໍ້າມັນຈາກຫຼາຍແຫຼ່ງ ແລະຊຳລະດ້ວຍເງິນສະກຸນອື່ນນອກຈາກສະກຸນເງິນໂດລາສະຫະລັດ; ຮີບຮ້ອນ ເອົາໃຈໃສ່ການຈັດເກັບລາຍຮັບຈາກຖານລາຍຮັບທີ່ໝັ້ນຄົງ, ນໍາໃຊ້ເຄື່ອງມືທັນສະໄໝຜ່ານລະບົບທະນາຄານໃຫ້ຄົບຖ້ວນ; ໃຫ້ແບ່ງຂັ້ນຄຸ້ມຄອງໃນການຈັດເກັບອາກອນ ເປັນຕົ້ນການເກັບຄ່າທຳນຽມ ແລະອາກອນທີ່ດິນ, ການຄ້າອອນລາຍ, ການຊື້-ຂາຍເງິນຄຣິບໂຕ ແລະ ອື່ນໆ ຜ່ານລະບົບທະນາຄານ ແລະບ້ານ. ພ້ອມທັງຄຸ້ມຄອງແຫລ່ງລາຍຮັບທີ່ເປັນເງິນຕາຈາກແຫລ່ງຕ່າງໆ ເປັນຕົ້ນທຶນຈົດທະບຽນການລົງທຶນຕ່າງປະເທດ, ການສົ່ງອອກສິນຄ້າ (ໄຟຟ້າ, ແຮ່ທາດ, ອຸດສາຫະກຳປຸງແຕ່ງ, ກະສິກຳ) ຜ່ານລະບົບທະນາຄານໃຫ້ຄົບຖ້ວນ, ແນໃສ່ຮັບປະກັນການສະໜອງເງິນຕາໃຫ້ພຽງພໍ ຕໍ່ການຈັດຊື້ນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟ ແລະ ສິນຄ້າອຸປະໂພກ-ບໍລິໂພກອື່ນໆ ທີ່ຈຳເປັນຕໍ່ການຜະລິດ ແລະການຊົມໃຊ້ໃນສັງຄົມ; ຮີບຮ້ອນແກ້ໄຂບັນຫາ ການຊື້-ຂາຍ ເງິນຕານອກລະບົບ, ຫລຸດຜ່ອນຄວາມແຕກໂຕນລະຫວ່າງອັດຕາແລກປ່ຽນ ຂອງທະນາຄານ ແລະອັດຕາແລກປ່ຽນພາຍນອກ, ຈຳກັດການນໍາໃຊ້ເງິນຕາທີ່ຊະຊາຍ, ປະຕິບັດການແລກປ່ຽນເງິນຕາຜ່ານລະບົບທະນາຄານເປັນອັດຕາດຽວ, ທັງ ກໍານົດອັດຕາສ່ວນການຖືຄອງເງິນຕາໃຫ້ບຸກຄົນ, ນິຕິບຸກຄົນ ໃຫ້ຈະແຈ້ງຊັດເຈນ, ດໍາເນີນມາດຕະການລົງໂທດທີ່ເດັດຂາດ ຕໍ່ບຸກຄົນ ຫລື ນິຕິບຸກຄົນທີ່ປັ່ນປ່ວນ ເຮັດໃຫ້ອັດຕາແລກປ່ຽນມີການຜັນຜວນ ແລະ ຜູ້ທີ່ກັກຕຸນເງິນຕາໄວ້, ພ້ອມທັງມອບໃຫ້ທະນາຄານທຸລະກິດເຮັດທຸລະກໍາແລກປ່ຽນເງິນຕາດ້ວຍຕົນເອງຕາມອັດຕາແລກປ່ຽນປະຈໍາວັນທີ່ທະນາຄານແຫ່ງ ສປປ ລາວ ກໍານົດ; ເອົາໃຈໃສ່ການໂຄສະນາ ແລະສົ່ງເສີມການນໍາໃຊ້ເງິນກີບໃຫ້ກວ້າງຂວາງ ແລະ ຖືກຕ້ອງຕາມກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການຄຸ້ມຄອງເງິນຕາຕ່າງປະເທດ ແລະ ກົດໝາຍອື່ນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງຢ່າງເຂັ້ມງວດ ເປັນຕົ້ນ ການກຳນົດລາຄາສິນຄ້າ, ການຊຳລະສິນຄ້າ ແລະ ການຈ່າຍເງິນເດືອນຄ່າແຮງງານ; ເອົາໃຈໃສ່ການຈັດສັນງົບປະມານ ໂຄງ ການລົງທຶນຂອງລັດ ສຳລັບປີ 2023 ໃຫ້ສຳເລັດໃນທ້າຍປີ 2022 ໃຫ້ທັນຮັບຮອງໃນກອງປະຊຸມສະໄໝສາມັນ ເທື່ອທີ 4 ຂອງສະພາແຫ່ງຊາດ, ພ້ອມທັງກໍານົດຫລັກການຈັດສັນງົບປະມານ ໂຄງການລົງທຶນຂອງລັດໃຫ້ຈະແຈ້ງຊັດເຈນ ຕໍ່ໂຄງການທີ່ສຳເລັດແລ້ວ, ໂຄງການສືບຕໍ່ ແລະ ໂຄງການສະເໜີໃໝ່, ທັງ ພິຈາລະນາຮັບຮອງເອົາໂຄງການ ທີ່ເປັນບູລິມະສິດຂອງທ້ອງຖິ່ນໃຫ້ໄດ້ເຂົ້າແຜນ, ສອດຄ່ອງຕາມກົດໝາຍວ່າດ້ວຍການລົງທຶນຂອງລັດ, ໃຫ້ທັນການ ແລະ ສາມາດຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໄດ້; ເອົາໃຈໃສ່ຈັດສັນງົບ ປະມານ ໃສ່ໂຄງການກໍ່ສ້າງເສັ້ນທາງ ຢູ່ເຂດຫ່າງໄກສອກຫລີກ ເພື່ອຮັບໃຊ້ການຜະລິດ ແລະ ອຳນວຍຄວາມສະດວກໃນການເດີນທາງ ໄປ-ມາ ຂອງນັກຮຽນ ລວມທັງໂຄງການທີ່ມີຄວາມສຳຄັນທາງດ້ານຍຸດທະສາດຊາຍແດນ ທີ່ກໍ່ສ້າງມາແລ້ວຫລາຍປີແລ້ວ ແຕ່ໄດ້ຮັບງົບປະມານການຊຳລະໜ້ອຍ ເຮັດໃຫ້ບໍ່ສາ ມາດສືບຕໍ່ໃຫ້ສຳເລັດ; ສະເໜີໃຫ້ ຄົ້ນຄວ້າ ແລະ ຈັດສັນ ງົບປະມານເຂົ້າໃສ່ການປະຕິບັດນະໂຍບາຍ ຕໍ່ຜູ້ມີຄຸນງານຄວາມດີ ຕໍ່ການປະຕິວັດຊາດ ປະຊາທິປະໄຕ ໃຫ້ສົມຄູ່ກັບຄວາມສາມາດດ້ານງົບປະມານຕົວຈິງ; ສະເໜີໃຫ້ຮີບຮ້ອນແກ້ໄຂບັນຫາໄພວ່າງງານ ແລະ ຄຸ້ມຄອງແຮງງານລາວ ທີ່ເຄື່ອນຍ້າຍໄປເຮັດວຽກ ຢູ່ເຂດເສດຖະກິດພິເສດ ແລະໄປອອກແຮງງານຢູ່ຕ່າງປະເທດ ເພື່ອໃຫ້ມີຄວາມປອດໄພ ແລະໄດ້ຮັບການປົກປ້ອງ; ພ້ອມທັງດຸ່ນດ່ຽງແຮງງານ ພາຍໃນ ແລະແຮງງານລາວໄປຕ່າງປະເທດ, ພັດທະນາສີມືແຮງງານທີ່ເປັນແຮງງານດິບ ແລະສີມືແຮງງານຕໍ່າເພື່ອຮັບປະກັນສະໜອງແຮງງານ ໃຫ້ຕະຫລາດແຮງງານຢູ່ພາຍໃນປະເທດໃຫ້ພຽງພໍ.
ທ່ານ ສົມມາດ ພົນເສນາ ໄດ້ໃຫ້ອີກວ່າ: ບັນດາ ສສຊ ຍັງເຫັນວ່າການປະຕິບັດວາລະແຫ່ງຊາດຂອງຂະແໜງການສູນກາງ ແລະທ້ອງຖິ່ນຍັງບໍ່ມີຄວາມເປັນເອກະພາບ ແລະເຂົ້າໃຈຢ່າງເລິກເຊິ່ງຕໍ່ຄວາມຮຸນແຮງຂອງບັນຫາ ແລະບໍ່ທັນເດັດຂາດໃນການແກ້ໄຂບັນຫາທີ່ພົວພັນກັບຂະແໜງການຂອງຕົນ ໃຫ້ມີໝາກຜົນຕົວຈິງ, ຍັງຊັກຊ້າ, ມີການເອື່ອຍອີງ ແລະ ຖິ້ມຄວາມຮັບຜິດຊອບໃສ່ກັນ; ການແກ້ໄຂບັນຫາ ແລະ ການກໍານົດບັນດາມາດຕະການບ່ອນທີ່ມີໂຄງການທົດລອງ ຍັງບໍ່ທັນໂປ່ງໃສ, ຍັງບໍ່ໄດ້ມີສ່ວນຮ່ວມແຕ່ຫົວທີ ຂອງອົງການປົກຄອງ ແລະ ປະຊາຊົນຢູ່ທ້ອງຖິ່ນ, ປະຊາຊົນເອງ ກໍຍັງບໍ່ທັນເຂົ້າໃຈ ແລະ ຍັງຂັດຂ້ອງ; ການປະຕິບັດວາລະແຫ່ງຊາດ ຍັງບໍ່ທັນໄປຕາມຫລັກການທີ່ເປັນມືອາຊີບ, ການຄົ້ນຄວ້າວາງແຜນຍັງຂາດລັກສະນະວິທະຍາສາດ, ຍັງບໍ່ທັນໄດ້ນໍາໃຊ້ວິຊາການຜູ້ທີ່ມີຄວາມຮູ້ຄວາມຊຳນານ ແລະ ປະສົບການ ທີ່ແນ່ນອນ, ສອດຄ່ອງກັບຄວາມຕ້ອງການຂອງໜ້າວຽກ, ການຕິດຕາມກວດກາ ແລະ ການປະເມີນຜົນຍັງບໍ່ທັນມີການວິເຄາະ-ວິໄຈ ຢ່າງເລິກເຊິ່ງ ແລະ ການລາຍງານຜົນ ຍັງບໍ່ທັນເປັນປົກກະຕິ ແລະ ຕໍ່ເນື່ອງ; ສະເໜີໃຫ້ເອົາໃຈໃສ່ ຈັດສັນ ແລະ ແບ່ງເຂດດິນກະສິກໍາເພື່ອການຜະລິດສະໜອງພາຍໃນ ແລະ ເປັນສິນຄ້າສົ່ງອອກ ຕາມທ່າແຮງ ແລະ ຄວາມເໝາະສົມຂອງແຕ່ລະທ້ອງຖິ່ນ ໃຫ້ຈະ ແຈ້ງ; ສົ່ງເສີມຂອດການຜະລິດ ເປັນສິນຄ້າ ເພື່ອສົ່ງອອກ ແລະ ການຫັນປ່ຽນຈາກສັງຄົມບໍລິໂພກ ໄປເປັນ ສັງຄົມການຜະລິດ ໂດຍສະເພາະການປັບປຸງກໍາລັງການຜະລິດ ເປັນກຸ່ມ ຫລື ສະຫະກອນ, ແກ້ໄຂຂອດຂັ້ນການດໍາເນີນເອກະສານນໍາເຂົ້າ-ສົ່ງອອກ ໃຫ້ຄ່ອງຕົວກວ່າເກົ່າ; ຮັບປະກັນຄວາມເຂັ້ມແຂງທາງດ້ານບຸກຄາລະກອນໃນຂົງເຂດກະສິກໍາ ແລະປ່າໄມ້; ການຫັນເປັນທັນສະໄໝແບບດີຈີຕອນໃນການຈັດເກັບລາຍຮັບເຫັນວ່າລະບົບ ແລະເຄື່ອງມືອຸປະກອນທີ່ນໍາໃຊ້ໃນປັດຈຸບັນມີອາຍຸການດົນ, ບໍ່ໄດ້ມີການປັບປຸງປົກກະຕິ ແລະຕໍ່ເນື່ອງເຮັດໃຫ້ມີຊ່ອງວ່າງການຮົ່ວໄຫລຂອງງົບປະມານ.
ສສຊ ເຫັນວ່າແຫລ່ງລາຍຮັບໃໝ່ຍັງບໍ່ທັນຫລາກຫລາຍ, ມີພຽງແຕ່ແຮ່ທາດ ແລະຂຸດຄົ້ນເງິນຄຣິບໂຕ ເຊິ່ງເປັນແຫລ່ງລາຍຮັບທີ່ບໍ່ທັນແນ່ນອນເນື່ອງຈາກວ່າເປັນການເຮັດທົດລອງ ແລະ ປັດໄຈດ້ານລາຄາ ຍັງມີຄວາມສ່ຽງ, ແຫລ່ງລາຍຮັບທີ່ມີ ແລະ ໝັ້ນຄົງ ກໍຍັງເກັບບໍ່ໄດ້ຄົບຖ້ວນ ເປັນຕົ້ນລາຍຮັບຈາກທີ່ດິນ ແລະ ຄ່າທຳນຽມທາງ; ການຍົກສູງປະສິດທິຜົນການຄຸ້ມຄອງລາຍຈ່າຍງົບປະມານຂອງລັດເປັນຕົ້ນດຳລັດວ່າດ້ວຍລົດຂອງລັດ ເລກທີ 599/ລບ ຍັງບໍ່ໄດ້ຮັບການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດຢ່າງເປັນຮູບປະທຳ ໂດຍສະເພາະຄວາມເປັນເຈົ້າການຂອງພະນັກງານລັດ ກໍຄືຜູ້ທີ່ນຳໃຊ້ ແລະ ເຈົ້າໜ້າທີ່ຄຸ້ມຄອງຊັບສິນຂອງລັດ; ຜູ້ແທນສະເໜີໃຫ້ກວດກາ ແລະ ປະເມີນຄືນຕົວເລກດຸນການຄ້າ ແລະດຸນຊຳລະສະສາງກັບຕ່າງປະເທດໃຫ້ມີຄວາມຊັດເຈນໂດຍສະເພາະມູນຄ່າການສົ່ງອອກ-ນຳເຂົ້າ ແລະການຊຳລະສະສາງທີ່ເປັນເງິນຕາ ຜ່ານລະບົບທະນາຄານ, ການຄຸ້ມຄອງລະບົບການຊໍາລະສະສາງ ແລະ ແລກປ່ຽນເງິນຕາ ຜ່ານລະບົບທະນາຄານ, ການນໍາໃຊ້ເງິນກີບ ເພື່ອຊຳລະສະສາງຢູ່ພາຍໃນປະເທດ, ພ້ອມທັງຄົ້ນຄວ້າວິທີການ ແລະກົນໄກການມີສ່ວນຮ່ວມ ຂອງທະນາຄານ ແຫ່ງ ສປປ ລາວ ໃນການຕິດຕາມ ແລະຢັ້ງຢືນມູນຄ່າການສົ່ງອອກສິນຄ້າກັບຂະແໜງການທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ; ຜູ້ແທນເຫັນວ່າການໂຄສະນາເຜີຍແຜ່ກົດໝາຍ ແລະນິຕິກຳໃຕ້ກົດໝາຍຍັງບໍ່ທັນເລິກເຊິ່ງ, ກວ້າງຂວາງ ແລະທົ່ວເຖິງ, ການປະຕິບັດກົດໝາຍ ແລະ ນິຕິກຳໃຕ້ກົດໝາຍຍັງບໍ່ທັນເຂັ້ມງວດ, ເດັດຂາດ ແລະບໍ່ມີຜົນສັກສິດເທົ່າທີ່ຄວນ, ຍັງມີການລະເມີດກົດໝາຍໃນສັງຄົມໃນຫລາຍກໍລະນີ; ການລົງວິໄນຕໍ່ຜູ້ລະເມີດ ຕາມທີ່ໄດ້ກຳນົດໄວ້ໃນກົດໝາຍ ແລະການປະຕິບັດຄຳຕັດສິນຂອງສານໃນຫລາຍກໍລະນີຍັງບໍ່ມີຜົນສັກສິດ ແລະຍັງບໍ່ເປັນເອກະພາບໃນຂອບເຂດທົ່ວປະເທດ.
ຂ່າວ ສົມຫວັງ
ພາບ ອ່າຍຄໍາ