ເບິ່ງຜີໃນຮູບເງົາເຂົ້າໃຈຄົນຫຼາຍຂຶ້ນ

ຂ່າວບັນເທີງອອນໄລນ໌ ເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ ວັນນີ້, ຂໍອະນຸຍາດນຳສະເໜີຄວາມຄິດເຫັນຂອງນັກວິຊາການດ້ານສິລະປະ-ວັດທະນະທຳຂອງປະເທດໄທ, ໃນເວທີເສວະນາ ຊຶ່ງຈັດຂຶ້ນເມື່ອບໍ່ດົນມານີ້. ໂດຍຄະນະສັງຄົມສາດມະຫາວິທະຍາໄລນະເຣສວນ ແລະຫໍຮູບເງົາ (ອົງການມະຫາຊົນ) ຊຶ່ງຮ່ວມກັນຈັດໃນແບບອອນໄລນ໌ ພາຍໃຕ້ຫົວຂໍ້” ເບິ່ງເລື່ອງຜີ ເຂົ້າໃຈຄົນ ຜ່ານຮູບເງົາອາຊຽນ (Reading ASEAN through Ghost Films)” ສາຍພາບຮູບເງົາຜີອາຊຽນໃຫ້ຜູ້ຊົມໄດ້ເຂົ້າໃຈຫຼາຍຂຶ້ນ.

ຊຶ່ງໃນຈິນຕະນາການຂອງຄົນສ່ວນຫຼາຍຈະເຫັນວ່າ ”ຜີ” ເປັນສິ່ງລີ້ລັບທີ່ໜ້າຢ້ານກົວ, ແຕ່ຖ້າເວົ້າເຖິງຮູບເງົາຜີ; ກໍມີຄົນຈຳນວນບໍ່ໜ້ອຍທີ່ມັກເບິ່ງມັກຊົມ. ຊຶ່ງເມື່ອບໍ່ເທົ່າໃດປີມານີ້ກໍມີຮູບເງົາແນວຂົ່ມຂວັນຈາກອາຊຽນໂດ່ງດັງຫຼາຍເລື່ອງ.

ເມື່ອເວົ້າເຖິງຄວາມສຳເລັດຂອງຮູບເງົາຜີອາຊຽນ, ກໍຄົງໜີບໍ່ພົ້ນຜົນງານຈໍເງິນ 3 ເລື່ອງຈາກ3ປະເທດຄື ” ບໍ່ມີວັນຈາກ ” (The Long Walk) ຮູບເງົາລາວຂອງ Mattie Do ເຂົ້າສາຍໃນໂຮງເມື່ອປີ 2019 “Roh (Soul)” ຮູບເງົາມາເລເຊຍກຳກັບໂດຍ Emir Ezwan ເຂົ້າສາຍໃນໂຮງຮູບເງົາໃນປີດຽວກັນ ແລະຮູບເງົາໄທເລື່ອງb”ຮ່າງຊົງ” ຂອງບັນຈົງ ປິສັນທະນະກູນ, ຊຶ່ງເຂົ້າສາຍໃນໂຮງເມື່ອປີຜ່ານມາ.

“ໃນຊີວິດຄົນເຮົາ, ລ້ວນໄດ້ຜ່ານການເບິ່ງຮູບເງົາຜີບໍ່ຫຼາຍກໍ່ໜ້ອຍ. ຮູບເງົາຜີຢູ່ໃນພື້ນທີ່ສື່ເອເຊຍຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ມາດົນນານ, ຍິ່ງເມື່ອຮູບເງົາ The Ring ຂອງຍີ່ປຸ່ນທີ່ສ້າງປາກົດການໂດ່ງດັງໄປທົ່ວໂລກກໍຍິ່ງເພີ່ມຄວາມເປັນກະແສໃຫ້ຮູບເງົາຜີຈາກເອເຊຍຕາເວັນອອກ ແລະ ເອເຊຍຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້. ຊຶ່ງຮູບເງົາຜີໄດ້ເປັນຕົວແທນ 2 ສິ່ງສຳຄັນໃນຊີວິດມະນຸດຄືຄວາມຢ້ານກົວ ແລະ ຄວາມຕາຍ ”ໂດຍດຣ ອາທິດ ພົງພານິດ ໄດ້ເປີດສາກການສົນທະນາ, ຕາມດ້ວຍທ່ານ ອະນິໄສ ແກ້ວລາ ຜູ້ກຳກັບ, ຕັດຕໍ່, ຂຽນບົດ, ຜູ້ອຳນວຍການສ້າງຮູບເງົາຈາກ ສປປ ລາວ ໂດຍໄດ້ເລົ່າເຖິງການເບິ່ງຮູບເງົາຜີໃນປະເທດລາວວ່າ ”ເບິ່ງຈາກວັດທະນະທຳພາສາລາວກັບ ພາສາໄທ ກໍບໍ່ໄດ້ແຕກຕ່າງກັນ, ຖ້າຮູບເງົາແບບໃດທີ່ຄົນໄທນິຍົມກໍຈະໄດ້ຮັບຄວາມນິຍົມໃນປະເທດລາວດ້ວຍ. ຮູບເງົາທີ່ຮຽກເງິນໃນລາວມີທັງແບບໂຣແມນຕິກ,ຕະຫຼົກ ແລະຮູບເງົາຜີ. ຊຶ່ງກໍບໍ່ຕ່າງຈາກສັງຄົມໄທ, ໃນນັ້ນຮູບເງົາຜີທີ່ໂດ່ງດັງ ແລະຮຽກເງິນໄດ້ສູງສຸດແມ່ນຮູບເງົາຜີຕະຫຼົກທີ່ສ້າງເງິນໄດ້ເຖິງ 4 ລ້ານບາດ (ສະກຸນເງິນໄທ) ເຖິງຈະເປັນລາຍຮັບຈຳນວນໜ້ອຍ; ແຕ່ຖ້າຫາກທຽບໃສ່ຕະຫຼາດຮູບເງົາໃນລາວກໍ່ຖືວ່າຫຼາຍ ແລະ ຖືວ່າປະສົບຄວາມສຳເລັດສູງ, ສ່ວນຮູບເງົາຕ່າງປະເທດທີ່ຮຽກເງິນໄດ້ຫຼາຍກໍ່ຄື ມາຣ໌ເວລ”.

ໂດຍທ່ານ ອະນິໄສ ກໍ່ໄດ້ເລົ່າຕື່ມວ່າ ”ຄົນລາວແລະຄົນໄທມີຄວາມເຊື່ອເລື່ອງຜີຄ້າຍຄືກັນດັ່ງຄວາມເຊື່ອທີ່ວ່າເຮົາເປັນຄົນຮັບສານຈາກຜີຊັ່ນດ້ຍິນສຽງແວ້ວໆດ້ກິ່ນແປກໆຝັນວ່າເຂົາຢາກໃຫ້ເຮັດນັ້ນເຮັດນີ້ຜີເປັນສິ່ງທີ່ຈັບຕ້ອງບໍ່ໄດ້ ແລະ ບໍ່ມາໂຕ້ຕອບເໝືອນກັບໃນຮູບເງົາ ບໍ່ມີວັນຈາກ The Long Walkີ້ຄືເຫດຜົນທີ່ວ່າເປັນຫຍັງຄົນລາວຈຶ່ງມັກເບິ່ງ ແລະຢ້ານົວຮູບເງົາຜີໄທ?ັ້ນກໍເພາະວັດທະນະທຳທີ່ໃກ້ຄຽງກັນນັ້ນອງຮົາບອກວ່າເຮົາເປັນປະເທດພຸດເໝືອນກັນຕ່ວິທີປະຕິບັດເປັນ animism (ິນຍານນິຍົມຫຼາຍົນກັນຈົນແຍກບໍ່ອອກ.

ຈາກ ປປ ລາວ ຂ້າມໄປສູ່ເພື່ອນບ້ານທາງຕອນໃຕ້ ົງ ຢວ (Chong Lee Yow) າກຄະນະສິລປະ ປະຍຸກ ລະ້າງສັນະຫາວິທະຍາໄລມາເລເຊຍຊາຣາວັຄໍໄດ້ກ່າວເຖິງຕະຫຼາດຮູບເງົາໂດຍລວມຂອງມາເລເຊຍ່າ ູບເງົາຮຽກເງິນ 50 ອັນດັບທຳອິດເປັນຮູບເງົາແອຄຊັນ 15 ເລື່ອງູບເງົາຜີ 8 ເລື່ອງູບເງົາຊີວິດ 10ເລື່ອງະຫຼົກ 12 ເລື່ອງອນິເມຊັນ 5 ເລື່ອງນຮູບເງົາຜີ8ເລື່ອມີ 4 ເລື່ອງຮຽກເງິນໄດ້ຫຼາຍກວ່າ 10 ລ້ານຣິງກິຕ (ະກຸນເງິນມາເລເຊຍ) ຼື ະມານ 80ລ້ານບາດ (ະກຸນເງິນໄທນທ໊ອປໄຟວ໌ຮູບເງົາສ້າງເງິນອັນດັບ 1 ເປັນຮູບເງົາຜີ ຮຽກເງິນໄດ້ 38 ້ານຣິງກິຕັນດັບ 2 ເປັນຮູບເງົາຜີຕະຫຼົກດຍລວມຄົນມາເລເຊຍກໍ່ມັກເບິ່ງຮູບເງົາຜີຕ່ຮູບເງົາແອຄຊັນ າຣ໌ເວລ ໍ່ຄອບຄອງະຫຼາດຢູ່ດີ.

ນັກວິຊາການທ່ານນີ້ໄດ້ຍົກຕົວຢ່າງຄວາມເຊື່ອເລື່ອງຜີໃນມາເລເຊຍ ຊັ່ນ ມື່ອມີຂ່າວເດັກອາຍຸ 15 ປີຫາຍຕົວໄປ້ອງໃຫ້ຮ່າງຊົງຊ່ວຍຫາ ຼື ມ່ນແຕ່ອຸບັດເຫດຍົນມາເລເຊຍແອຣ໌ໄລນ໌ MH370 ີ່ຫາຍປຢ່າງໄຮ່ຮ່ອງຮອຍໍມີຂ່າວວ່າາເລເຊຍໃຊ້ການກຳຈັດຜີຮ້າຍພື່ອໃຫ້ເຈົ້າໜ້າທີ່ຄົ້ນຫາຍົນຶ່ງຂ່າວລືນີ້ສະທ້ອນໃຫ້ເຫັນວ່າມ່ນແຕ່ປະເທດທີ່ຄົນສ່ວນໃຫຍ່ນັບຖືສາສໜາອິສລາມຕ່ເບື້ອງເລິກກໍ່ຍັມີຄວາມເຊື່ອຄ້າຍຄືກັບຄົນໄທຊຶ່ງນພື້ນທີ່ສ່ວນຕົວອາດແຝງໄວ້ດ້ວຍຄວາມເຊື່ອກ່ຽວກັບພູດຜີ.

ທາງດ້ານ ່ານນາງ ເຊລ ຮຣ໌ຣິສັນ າກສຳນັກພາສາັດທະນະທຳ ລະ າສາສາດິທະຍາໄລບູຣະພັກຶກສາ ລະານສຶກສາແອຟຣິກາ ະຫາວິທະຍາໄລລອນດອນ,ູ້ຊ່ວຊານດ້ານຮູບເງົາໄທ ລະັດທະນະທຳໄທສຶກສາ,ຶ່ງເປັນຊາວຕາເວັນຕົກຄົນດຽວຂອງເວທີເສວະນາຄັ້ງນີ້ໍຍອມຮັບວ່າີຄວາມສົນໃຈຮູບເງົາຜີໄທ ພາະໃນສາຍຕາຄົນຕ່າງຊາດັ້ນ,ະເທດໄທນັບຖືສາສໜາພຸດ ລີຍຮູ້ສຶກແປກໃຈວ່າເປັນຫຍັງຄົນໄທມັກເບິ່ງຮູບເງົາຜີ ັງໆທີ່ສາສໜາພຸດບໍ່ກ່ຽວກັບຜີ.

ຣາເຊລ ລົ່າຕໍ່ວ່າ ູບເງົາຜີເມນສຕຣີມຈາກອາຊຽນມື່ອໄປສາຍນຢູໂຣປຈະບໍ່ໄດ້ສາຍໃນໂຮງທົ່ວໄປດ້ສາຍສະເພາະໃນງານເທສການ ຊັ່ນ London Film Festival ູບເງົາໄທທີ່ໄປສາຍໃນໂຮງທົ່ວໄປືຮູບເງົາຂອງ ະພິຊາດພົງ ິຣະເສດຖະກຸນ (ຕ່ໃນໄທຮູບເງົາຂອງອະພິຊາດົງ າຍໃນໂຮງສະເພາະາງໄດ້ເບິ່ງຮູບເງົາເລື່ອງນາງນາກເມື່ອປີ 1999 ຊຶ່ງໄດ້ຮັບຄວາມນິຍົມຫຼາຍຫຼັງຈາກນັ້ນກໍມີຮູບເງົາຜີອາຊຽນໄປສາຍໃນເທສະການຮູບເງົາລອນດອນທຸກປີເມື່ອຈົບເທສະການຮູບເງົາເຫຼົ່ານັ້ນກໍ່ຖືກອັດລົງແຜ່ນ ແລະ ໂຄສະນາວ່າເປັນ Asian Extreme (ລວມຍີ່ປຸ່ນເກົາຫຼີຈີນ).

ສ່ວນ ດຣ ນັນທະນຸດ ອຸດົມລະມຸນ ຈາກຄະນະມະນຸດສາດ ມະຫາວິທະຍາໄລກະເສດສາດກໍ່ໄດ້ກ່າວວ່າຜີຄືອະດີດທີ່ຕາມຫຼອກຫຼອນບໍ່ຍອມຈາກໄປອະດີດທີ່ລ່ອງລອຍຢູ່ຮອບຕົວເຮົາບາງຄັ້ງເປັນອະດີດທີ່ເຮົາບໍ່ຢາກຈົດຈຳ ຫຼືເປັນຄວາມຊົງຈຳທີ່ຖືກກົດທັບເປັນປະຫວັດສາດຂອງຄົນທີ່ຖືກກະທຳຜີເໝືອນການສະທ້ອນສຽງນັ້ນຫ້ເຮົາເຫັນຜີມີຕົວຕົນຢູ່ຜີຄືອະດີດທີ່ມາຂັດຈັງຫວະຄວາມປົກກະຕິຂອງປັດຈຸບັນທີ່ດຳເນີນໄປບໍ່ໄດ້ຖ້າບໍ່ປາບຜີເສຍກ່ອນ.

ນັ້ນຄືມູມມອງຂອງນັກວິຊາການທີ່ມີຕໍ່ຮູບເງົາຜີອາຊຽນຂະນະທີ່ຜູ້ຂຽນບົດນີ້ກໍໃຫ້ທັດສະນະວ່າເຖິງແມ່ນຄົນສ່ວນໃຫຍ່ຈະຢ້ານຜີແຕ່ແທ້ຈິງແລ້ວກ່ອນຈະເປັນຜີຄົນເຮົາຕ້ອງຕາຍກ່ອນຄວາມຕາຍເປັນສິ່ງທີ່ມະນຸດໜີບໍ່ພົ້ນ ແລະເຖິງແມ່ນວ່າສາສໜາບໍ່ໄດ້ບັນຍັດເລື່ອງເໜືອທຳມະຊາດແບບນີ້ໄວ້ແຕ່ທຸກວັດທະນະທຳລ້ວນມີຄວາມເຊື່ອ ແລະຢ້ານກົວຜີເພາະຢ່າງໜ້ອຍເຮົາທຸກຄົນກໍ່ຢ້ານຕາຍຄືກັນ.